Bashkitë në Shqipëri administrojnë më shumë banorë në krahasim me Europën dhe Ballkanin

Një njësi e pushtetit vendor në Shqipëri, në këtë rast Bashkia, administron rreth 70 mijë banorë duke ju referuar regjistrit civil ( 4,2 mln banorë).

Popullsia që administrojnë bashkitë tona është nga më të lartat në Europë dhe në Rajonin e Ballkanit thotë një studimin krahasues i Organizatës për Bashkëpunim dhe Zhvillim Ekonomik (OECD).

Madhësia mesatare e njësive vendore ndryshon ndjeshëm nga vendi në vend. Në 2019-2020, madhësia mesatare e bashkive në mesin e shteteve anëtare të OECD ishte 10,254 banorë, 26% prej tyre kishin më pak se 2,000 banorë dhe 41% kanë më pak se 5,000 banorë. Në dhjetë vende të OECD-së, 80% e njësive vendore kishin më pak se 5,000 banorë.

Në Ballkanin Perëndimor, njësitë vendore priren të kenë popullsi më të madhe. Në vitin 2021, madhësia mesatare e bashkive ishte rreth 27,500 banorë. Në Bosnjë, Mal të Zi dhe në Maqedoninë e Veriut bashkitë administrojnë më pak se 30 mijë banorë mesatarisht, ndërsa në Shqipëri më shumë se 70 mijë banorë.

OECD rekomandon se vendet e Ballkanit Perëndimor duhet të kishin marrë për referencë në qeverisjen e pushtetit vendor Francën ose Austrinë, ku njësitë administrojnë më pak banorë.

Shtetet ndërmarrin shpesh reforma territoriale për t’iu përgjigjur ndryshimeve demografike, ndryshimeve socio-ekonomike ose fiskale presionet e konsolidimit. Shqipëria ndërmori një të tillë në vitin 2015, ku përqendroi qeverisjen e pushtetit lokal në 61 bashki, duke konsoliduar mbi 370 komuna në të gjithë vendin.

Proceset e bashkimit të komunave janë zhvilluar në disa vende anëtare evropiane dhe të OECD. Bashkimet shihen shpesh si një kërcënim për identitetin lokal dhe trashëgimitë historike, gjë që shpjegon rezistencën në shumë vende (p.sh. Francë, Sllovaki).

Në Ballkanin Perëndimor, Kosova, Mali i Zi dhe Maqedonia e Veriut në pushtetin lokal kanë vetëm nivelin komunal. Shqipëria, Federata e B&H dhe Serbia kanë një nivel të dytë ndërmjet bashkive dhe pushtetit qendror, prefekturat. Në nivelin e dytë, Shqipëria ka 12 qarqe dhe Bosnja.

Në kontekstin evropian, komunat e Ballkanit Perëndimor janë përgjithësisht të mëdha për sa i përket popullsisë mesatare.

OECD vë në dukje se qeveritë vendore të Ballkanit Perëndimor i ngjajnë llojit të qeverisjes vendore të madhe të shteteve Anëtare të BE-së, si Irlanda, Portugalia ose Suedia, në vend që të renditen midis llojit të qeverisjes vendore të shkallës së vogël, si Austria ose Franca./Monitor/