Serbia në udhëkryq! Rënia e Vuçiçit, një shans i ri për Kosovën?
nga Prof.Dr.Enver Bytyçi
Nga nëntori i vitit të kaluar e deri më sot në Serbi nuk ndalen protestat e studentëve, rinisë dhe qytetarëve kundër regjimit autokrat të Aleksandër Vuçiç. Të 16 viktimat e shkaktuara nga rrëzimi i ndërtesës në Novi Sad (kryeqyteti i Vojvodinës) nxitën protestat studentore, për shkak se ajo ndërtesë sapo ishte riparuar dhe dukej qartë se korrupsioni qeveritar ishte shkaku i asaj tragjedie. Prej muajsh protestat nuk kanë pushuar asnjëherë. Protestuesit kanë marrë bekimin dhe mbështetjen e shumicës dërrmuese të qytetarëve, si dhe të elitës së vendit, përfshirë edhe tenistin e njohur, Gjokoviç.
Tashmë Serbia ndodhet në udhëkryq. Në fakt, politika serbe në raport me komunitetin ndërkombëtar, Lindjen dhe Perëndimin, që prej se ka ardhur në pushtet Vuçiç, ndodhet në udhëkryq. Nëse Shqipëria e Ramiz Alisë kishte shpallur pozicionin “As Lindje, as Perëndim”, që do të thoshte izolim, Serbia e Aleksandar Vuçiç ka shpallur politikën e marrëdhënieve të baraslarguara me Lindjen dhe Perëndimin. Që do të thotë të qëndronte në udhëkryqin e historisë, pa një qasje të definuar. Pra edhe me SHBA-të dhe Bashkimin Europian, edhe me Rusinë dhe Kinën. Por në vend të një zgjedhjeje për rrugëdalje nga krizat, një politikë e tillë zgjoi dyshimet e të dy palëve në kundërshti gjeopolitike mes tyre.
Ngjarja në stacionin e trenit të Novi Sadit ishte pasojë e kësaj politike në udhëkryq. Kjo politikë diktoi krijimin e një regjimi autoritar e kleptokrat. Presidenti i Serbisë është akuzuar para disa vitesh për bashkëpunim me banda kriminale, të cilat kanë zhdukur njerëz në vaskat acidike. Mbështetja e tij për kryeterroristin e Banjskës në veri të Kosovës, Milan Radoiçiç, është një prej episodeve të karakterit kriminal të një presidenti autoritar, që për “vëlla” në këtë lloj bashkëpunimi ka në rajon vetëm Edi Ramën.
Ditët e fundit duken si kulmi i zhvillimeve në udhëkryqin e Serbisë. Ndërsa protestuesit nuk ndalen, vetë presidenti ka marrë në dorë drejtimin e policisë së shtetit dhe udhëzon e urdhëron veprimet e dhunshme të saj kundër qytetarëve të revoltuar. Kjo sepse presidenti nuk ia ka besën më as bashkëpunëtorit të tij të ngushtë, kreut të partisë së Milosheviçit, ministrit të Brendshëm Ivica Daçiç. Vuçiç akuzon Perëndimin për gjendjen në të cilën ndodhet. Por dyshimet më të forta në fakt i ka te politikanët serbë të afërt me Moskën dhe te vetë Kremlini. Ai tashmë nuk po kërkon as mbështetjen e Kishës Ortodokse, sepse mesa duket edhe Kisha e ka lëshuar. Të vetmit që i japin mbështetje nga jashtë janë Orban i Hungarisë dhe Fico i Sllovakisë, axhenda e të cilëve është e dyshimtë. Ndërkohë brenda vendit ka aktivizuar anëtarët e partisë së tij për ta mbrojtur prej “popullit”! Por as këtyre nuk ua ka besën, ndaj ka urdhëruar vëllain e djalin e tij të bëjnë edhe ata huliganin kundër protestuesve.
Aktivizimi i paraushtarakëve në Serbi është praktikë e njohur, sidomos në luftërat serbe kundër popujve joserbë të Ballkanit. Me këtë lloj praktike, qeverisja serbe ka mundur të relativizojë përgjegjësinë e saj për gjenocidin e shkaktuar sidomos në Bosnje Hercegovinë dhe në Kosovë. Ndoshta Vuçiç është i pari lider serb që këto forca po i përdor për pushtetin e tij, madje më shumë sesa ish-kasapi i Ballkanit, Sllobodan Milosheviç. Kjo e bën Serbinë një fushëbetejë të luftës civile. Ndoshta këto metoda Vuçiç po i përdor si i mbyturi që kapet pas një fije kashte. Por nëse nuk menaxhohet situata, atëherë ka shumë mundësi që palët të përgjaken. Intoleranca dhe vënia e interesit të pushtetit mbi gjithçka ka si përfundim luftën civile. Vuçiq gjithnjë ka kërcënuar në emër të kushtetutës, rendit, sigurisë dhe luftës kundër “armiqve të brendshëm e të jashtëm”!
Dhe në fakt po i vijnë në ndihmë disa lëvizje në veri të Serbisë, ku p.sh. jeton edhe një pakicë sllovake, apo në Vojvodinë e Sanxhak. Aty po shfrytëzohet kriza për të kërkuar më shumë liri, deri te pavarësia e tyre. Lugina e Preshevës duket në pritje të zhvillimit të ngjarjeve, por edhe ajo ka aspiratat e saj. Këtë situatë tensioni edhe te minoritetet, Vuçiç ka mundur ta shfrytëzojë në dobi të zgjatjes së pushtetit të tij, por jo me aq sukses.
Ai tashmë gjendet në një pozitë të pashpresë. Ose do të ndezë zjarrin e një lufte civile, ose do të largohet sa më parë nga pushteti. Në fakt, në të dy rastet ai është i mbaruar. Dhe në të dy rastet do të gjendet para drejtësisë. Nëse parandalohet lufta civile, akuzat për të do të jenë në adresë të bashkëpunimit të tij në korrupsion me bandat kriminale serbe brenda dhe jashtë vendit. Njësoj siç do të ndodhë më pas me sozinë e tij në Tiranë, Edi Ramën!
