A do ta prezantojë “Koalicioni i Vullnetit” një plan për Ukrainën?

Me tallje është përshkruar si “Koalicioni i pritjes”. Kjo aleancë ad hoc e shteteve pothuajse tërësisht evropiane – e njohur si Koalicioni i Vullnetit – është zotuar për të prezantuar një plan të zbatueshëm sigurie për Ukrainën pas përfundimit të luftës, dhe ka zhvilluar një mori takimesh në muajt e fundit, por rezultatet janë të zbehta.

Megjithatë, disa zyrtarë të koalicionit besojnë se situata do të ndryshojë në takimin që zhvillon grupi më 4 shtator në Paris.

“Pres që nesër apo pasnesër të kemi më shumë qartësi rreth asaj se çfarë mund të arrijmë kolektivisht”, ka thënë shefi i NATO-s, Mark Rutte para gazetarëve në Bruksel, më 3 shtator.

Komentet e tij e kanë rritur ndjesinë e pritshmërive për këto bisedime, sidomos pas deklaratave të presidentit amerikan, Donald Trump, i cili ka sugjeruar ditë më parë se Uashingtoni do të përgatitet për të ndihmuar në ofrimin e sigurive për Ukrainën, pas përfundimit të luftës.

Por, as në komentet e Trumpit nuk ka pasur hollësi – sikurse në shumicën e deklaratave që janë bërë pas takimeve të Koalicionit të Vullnetit, prej kur kryeministri britanik, Keir Starmer e ka bërë të ditur formimin e grupit në Londër, në muajin mars.

Kjo pritje e vazhdueshme e informacionit i ka zbehur shpresat secilën herë e më shumë.

Përveç 30 shteteve evropiane, pjesë e koalicionit janë edhe Kanadaja, Australia dhe Japonia.

Proces në heshtje

Ish-ushtari britanik, John Foreman, i përfshirë në takimet fillestare të koalicionit, i ka thënë Radios Evropa e Lirë se nuk pret hollësi.

“Nuk po pres ndonjë lajmërim të madh (ka qenë proces i zhvilluar në heshtje deri më tani) por do të jetë i rëndësishëm për shumë liderë që të kuptojnë saktësisht se çfarë po ofrohet dhe çfarë është në tavolinën e diskutimeve”, ka shtuar ai.

Përveç takimeve të rregullta me krerë të shteteve dhe qeverive, koalicioni ka zhvilluar edhe një seri të sesioneve me figura të larta ushtarake për t’i diskutuar mundësitë eventuale të angazhimit në Ukrainë.

Prej fillimit, barrën më të rëndë e kanë pasur evropianët, sidomos Britania dhe Franca, e më vonë edhe shtetet e tjera, të cilat janë zotuar për të dërguar numër të paspecifikuar të ushtarëve në tokën ukrainase.

Prapëseprapë, gjithmonë është përsëritur se diçka e tillë mund të ndodhë vetëm me “mbështetje” amerikane, që nënkupton ndihmë të fokusuar në logjistikë, forcë ajrore dhe inteligjencë.

Deri para disa jave, Washingtoni nuk kishte sinjalizuar se ishte i gatshëm të përfshihej.

Më 3 shtator, Rutte ka thënë se është arritur “përparim i madh” gjatë një thirrjeje telefonike të zhvilluar tre javë më parë, pas samitit të zhvilluar mes Trumpit dhe presidentit rus, Vladimir Putin gjatë muajit gusht në Alaskë.

Duke folur me shefen e Bashkimit Evropian, Ursula von der Leyen, presidentin francez, Emmanuel Macron dhe të të tjerë, Trump e ka shprehur gatishmërinë për të marrë pjesë në garanci të sigurisë, ka thënë Rutte.

Tri ditë pas takimit në Alaskë, Trump ka dhënë sinjale për pjesëmarrje gjatë një takimi që e ka zhvilluar në Shtëpinë e Bardhë me Rutten, presidentin ukrainas, Volodymyr Zelensky dhe liderë evropianë.

Trump ka thënë se shtetet evropiane do të ofrojnë “linjën e parë të mbrojtjes”, por që Shtetet e Bashkuara do të “përfshihen”.

I dërguari i tij, Steve Witkoff ka folur për garanci të ngjashme me ato të “Artikullit 5” të NATO-s, i cili parasheh mbrojtje kolektive.

“Telefonojeni presidentin amerikan”

Nëse do të ketë hollësi shtesë, do të varet nga fakti se a do të inkuadrohet Trumpi në takimin e Parisit përmes video-linkut.

Një zëdhënës i Qeverisë gjermane ka thënë në një konferencë për media në Berlin se “ka diskutime për ta përfshirë edhe presidentin amerikan”.

Më vonë, Pallati Elysee ka thënë se thirrja është planifikuar në pasditen e së enjtes, pasi të përfundojnë diskutimet me udhëheqës tjerë.

Zelensky, i cili do të jetë në Paris për bisedime, ka thënë se “ka sinjale prej Shteteve të Bashkuara se do të ofrojnë mbështetje”.

Edhe nëse konkretizohen hollësitë, plani për garanci të sigurisë ka ende shumë sfida përpara. Rusia e ka hedhur poshtë vazhdimisht atë që e quan “ndërhyrje të huaj” në Ukrainë.

Për më tepër, organizatorët janë duke shqyrtuar opsione se cfarë të bëjnë pasi të arrihet një armëpushim apo marrëveshje për paqe.

Hapi i radhës ishte supozuar të jetë një takim në mes të Zelenskyt dhe Putinit, mirëpo përpjekjet për ta jetësuar atë janë penguar nga Moska.

Në disa deklarata të 3 shtatorit, Putini ka thënë se takimi me Zelenskyn është “rrugë që nuk çon askund”, dhe që ata mund të takohen vetëm në Moskë.

Duke marrë parasysh luftën e nisur nga Rusia në Ukrainë, ky qytet është krejtësisht i papranueshëm për Zelenskyn.

Presidenti ukrainas ka sugjeruar hapësira neutrale, sikurse Turqinë. Ai ka bërë thirrje për rritje të presionit ndaj Putinit dhe vendosjen e sanksioneve kundër tij.

Rutte ka ngritur paralele direkte në mes të takimit të Putinit dhe Zelenskyt dhe garancive të sigurisë.

“Nëse një takim dypalësh apo trepalësh do të ndodhë me rusët, sidomos mes Zelenskyt dhe Putinit, është shumë e rëndësishme që të kemi qartësi në garancitë e sigurisë”, ka thënë ai.

“Iriq çeliku”

Por, kjo nuk ka të bëjë vetëm me dërgimin e trupave ushtarake evropiane në Ukrainë. Një tjetër element i rëndësishëm ka të bëjë me përpjekjet për të forcuar ushtrinë ukrainase.

John Foreman, atashe britanik i mbrojtjes në Moskë, kur Rusia e ka nisur luftën në Ukrainë më 2022, ka sugjeruar se ky mund të jetë një aspekt ku mund të arrihet më tepër përparim.

“Ekziston një botëkuptim që paqja e qëndrueshme nënkupton një Ukrainë të fortë dhe ushtri ukrainase të fortë, që mbështetja evropiane duhet të jetë afatgjatë dhe që Ukraina ndoshta nuk mund të varet në aleatët për ta ndëshkuar Rusinë, në rast të ndonjë sulmi të radhës”, ka thënë ai.

Mbështetja e vazhdueshme ushtarake për Kievin është përmendur vazhdimisht nga liderët evropianë.

Von der Leyen ka thënë së fundi se Ukraina mund të shndërrohet në ‘iriq çeliku” – pra e paprekshme nga pushtuesit eventualë në të ardhmen./RFE/