Zbulohen Planet e NATO-s: Dronë luftarak në kufi, rrëzimi i aeroplanëve rusë…

Aleatët e NATO-s po debatojnë një përgjigje më të fortë ndaj lëvizjeve gjithnjë e më provokuese të Vladimir Putinit, duke përfshirë mundësinë e vendosjes së dronëve luftarakë përgjatë kufirit me Rusinë dhe lehtësimin e kufizimeve për pilotët për t’u lejuar atyre të hapin zjarr ndaj aeroplanëve rusë.

Sipas katër zyrtarëve të NATO-s të njohur me bisedimet, qëllimi është të rritet çmimi që Moska paguan për “luftën e saj hibride” dhe të vendosen kundërmasa të qarta pas një serie shkeljesh të hapësirës ajrore nga dronë dhe avionë luftarakë rusë.

Armatosja e dronëve zbulues

Vendet që kufizohen me Rusinë, me mbështetjen e Francës dhe Mbretërisë së Bashkuar, i iniciuan këto bisedime, të cilat më pas u përhapën në një rreth më të gjerë anëtarësh në aleancën me 32 anëtarë.

Midis propozimeve janë armatosja e dronëve zbulues që përdoren aktualisht për të mbledhur informacione mbi aktivitetin ushtarak rus dhe ulja e pragut të vendimmarrjes për pilotët që patrullojnë kufirin lindor në mënyrë që ata të mund të rrëzojnë kërcënimet ajrore ruse kur dhe nëse ato hyjnë në hapësirën ajrore të anëtarëve të NATO-s.

Një tjetër mundësi është të kryhen ushtrime ushtarake të NATO-s përgjatë kufirit me Rusinë, veçanërisht në pjesët më të largëta dhe të monitoruara dobët të kufirit. Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, tha muajin e kaluar se NATO duhet të hapë zjarr ndaj aeroplanëve rusë që shkelin territorin aleat.

Një seri provokimesh ruse shkaktuan bisedime serioze në NATO
Deklarata e Trump pasoi një valë provokimesh ruse, përfshirë përballjen e parë të drejtpërdrejtë midis avionëve të NATO-s dhe dronëve rusë që kur Rusia nisi një pushtim të plotë të Ukrainës në vitin 2022. Përveç atij incidenti në hapësirën ajrore polake, dronë rusë hynë gjithashtu në territorin rumun, dhe avionë luftarakë MiG fluturuan në hapësirën ajrore të Estonisë.

Në të njëjtën kohë, dhjetëra dronë të paidentifikuar shkaktuan ndërprerje të mëdha në aeroportet në Belgjikë, Danimarkë dhe Gjermani. Disa zyrtarë i kanë lidhur incidentet me të njëjtin lloj lufte hibride që po zhvillon Moska, e cila përfshin sulme kibernetike dhe përpjekje sabotimi.

Ambasadori i SHBA-së në NATO, Matthew Whittaker, tha javën e kaluar se po punonte me aleatët “çdo ditë” për të siguruar “opsione më të mira në luftën asimetrike dhe hibride”. Ai shtoi se ishte thelbësore të “siguroheshim që të kishim mjaftueshëm shkallë në shkallën e përshkallëzimit”, raportoi Financial Times.

Debati mbi Rregullat e Hapjes Zjarrit
Dy zyrtarë të NATO-s thanë se një nga çështjet urgjente ishte thjeshtimi i rregullave të veprimit luftarak në krahun lindor të Aleancës.

Disa vende kërkojnë që pilotët luftarakë të konfirmojnë vizualisht një kërcënim përpara se të reagojnë, ndërsa të tjerët i lejojnë ata të hapin zjarr bazuar në të dhënat e radarit ose një vlerësim të kërcënimit duke pasur parasysh drejtimin dhe shpejtësinë e objektit armik. NATO nuk iu përgjigj menjëherë një kërkese për koment.

Sipas dy zyrtarëve, bisedimet, të cilat filluan në një rreth të vogël vendesh të prekura drejtpërdrejt, tani janë shndërruar në një diskutim më të gjerë, pasi kryeqytetet e tjera aleate e njohin kërcënimin më të gjerë të veprimeve destabilizuese të Moskës.

Disa duan një qëndrim më të vendosur, të tjerë kërkojnë kujdes.
Një zyrtar tha se disa anëtarë po kërkojnë një qëndrim më agresiv të NATO-s për të arritur një efekt parandalues. Të tjerë, megjithatë, po këshillojnë një qasje më të përmbajtur duke pasur parasysh rrezikun e konfliktit të drejtpërdrejtë me një fuqi të armatosur bërthamore si Rusia.

“Ka diskutime aktive mbi këto çështje, se si t’i përgjigjemi më efektivisht Rusisë”, tha një diplomat i NATO-s, duke paralajmëruar se bisedimet janë ende në fazat e tyre të hershme.

NATO mbajti dy takime emergjente muajin e kaluar për incidentet në Poloni dhe Estoni dhe nisi operacionin Roja Lindore për të forcuar mbrojtjen ajrore në shtetet në vijën e frontit.

Bashkimi Evropian po përgatit masat e veta

Të katër zyrtarët paralajmëruan se nuk ka afat ose angazhim për të arritur një marrëveshje mbi një ndryshim në qëndrimin ushtarak dhe se çdo ndryshim mund të mos bëhet publik.

Sipas Financial Times, diskutimet në NATO po zhvillohen paralelisht me përgatitjet e Bashkimit Evropian për hapat e vet në përgjigje të provokimeve ruse.

BE-ja po shqyrton kufizimin e lëvizjes së diplomatëve rusë në Evropë, pasi shërbimet e inteligjencës dyshojnë se ata drejtojnë rrjete agjentësh dhe sabotojnë në vendet ku nuk janë akredituar zyrtarisht. Gjithashtu po shqyrton përdorimin e fondeve evropiane për të vendosur sisteme mbrojtëse kundër dronëve.

Von der Leyen: Evropa duhet të përgjigjet me unitet!

“Kjo është një fushatë e qëllimshme dhe e synuar e zonës gri kundër Evropës. Dhe Evropa duhet të përgjigjet”, tha të mërkurën Presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen.

“Rusia dëshiron të mbjellë përçarje. Ne duhet të përgjigjemi me unitet,” tha Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen para eurodeputetëve duke përfunduar:

“Nuk duhet vetëm të reagojmë, por duhet të pengojmë. Sepse nëse hezitojmë të veprojmë, zona gri vetëm sa do të zgjerohet.”