8 Marsi në Maqedoninë e Veriut, barazia gjinore ende e paarritshme

Barazia gjinore është ende në nivele të pakënaqshme në Maqedoninë e Veriut, thonë drejtuesit e shoqatave që merren me të drejtat e gruas dhe përmirësimin e statutit të tyre në shoqëri, sot në Ditën Ndërkombëtare të Gruas, 8 Mars.

Sipas tyre, gratë ende luftojnë për barazi ekonomike, politike dhe sociale me burrat ndërsa nuk paguhen si burrat edhe pse bëjnë të njëjtën punë. Vërejtjet kryesore i kanë për industrinë e tekstilit ku sipas tyre, shkelja e të drejtave të gruas është më e theksuar.

“Atyre nuk u paguhet puna që bëjnë në ditët e festave, nuk u paguhet puna që bëjnë jashtë orarit të punës. Nuk janë të evidentuar nga entet e punësimit. Nuk kemi angazhim sa duhet të inspektorëve të punës për të hetuar apo mbikëqyrur se sa respektohen të drejtat e punëtorit. Ne synojmë që përmes organizatave të pavarura sindikaliste të përmirësojmë këtë gjendje të rëndë”, thotë Kristina Ampeva, kryetare e shoqatës “Zëri i punonjësve të tekstilit”.

Në pozitat e larta politike dhe vendimmarrëse gratë janë shumë pak të përfaqësuara, thotë Tanja Tomiç, njohëse e çështjeve të barazisë gjinore.

“Ka edhe një numër të madh të problemeve që duhet kushtuar vëmendje, përfshirë edhe përfshirjen e tyre në politikë në funksione ekzekutive. Për përfaqësim në Kuvend ka kuota dhe ato detyrimisht se duhet të respektohen, por në organet tjera ekzekutive, si në qeveri, pushtetin lokal, drejtimin e ndërmarrjeve shtetërore e publike, aty nuk kemi kuota dhe gjendja është e palakmueshme”, thotë Tomiç.

Nga 81 komuna sa ka Maqedonia e Veriut, vetëm gjashtë kryetare janë gra. Në Kuvendin prej 120 anëtarësh, 47 deputete janë gra edhe atë falë ligjit që detyron partitë që në listat e tyre të kenë 30 për qind kandidate femra. Nga 25 anëtarët e qeverisë, 5 janë gra. Nga dhjetëra parti politike, vetëm një prej tyre udhëhiqet nga grua.

Legjislacioni që garanton barazinë gjinore është avancuar edhe atë falë ligjvënësve dhe shoqatave të grave, por zbatimi i këtyre të drejtave kërkon angazhim serioz.

Me kërkesën për të përmirësuar gjendjen e të drejtave të grave kohë më parë u mbajt edhe një marsh organizuar nga shoqata të ndryshme. Ato kërkojnë forcimin e mekanizmave të kontrollit për avancimin e pozitës së gruas.

“Në përgjithësi, barazia gjinore nuk është në nivelin e duhur, nuk jemi të kënaqura. Nëse shikojmë anën e legjislaturës, kushtet janë formuar, pra kemi mekanizma institucional që do luftojnë pabarazinë gjinore, mirëpo ato nuk funksionojnë”, thotë Gjynere Nebiu, drejtuese e shoqatës “Antiko”.

Barazia gjinore dominon edhe në fushatën elektorale të partive politike për zgjedhjet e 12 prillit. Të gjitha partitë zotohen se do t’i japin mundësi të barabarta grave edhe pse premtimet të tilla kanë në çdo cikël zgjedhor, por që nuk janë përmbushur asnjëherë.

Lidhja Social-Demokrate ka bërë të ditur se listat e saj për deputetë do të jenë 50 me 50, apo gjysma e kandidateve do të jenë gra.

“Të gjitha vendimet do të miratohen bashkërisht, me një zë ashtu siç i ngjan një shteti demokratik. Për këtë jemi angazhuar dhe këtë do ta bëjmë”, ka deklaruar nënkryetarja e LSDM-së, Milla Carovska.

Edhe partitë shqiptare thonë se prioritet do t’i jepet përfaqësimit të gruas në të gjitha institucionet vendimmarrëse ndërsa nga VMRO DPMNE-ja lavdërohen duke theksuar se “nominimi i Gordana Jankullovskës si kandidate për presidente të shtetit në zgjedhjet e kaluara, dëshmon se VMRO-ja kuadrot e saj i zgjedh në bazë të aftësisë për të drejtuar institucionet dhe jo në bazë të përkatësisë gjinore. Gruaja ka pasur dhe do të ketë vend të rëndësishëm në vendimmarrje”./RFE/