BB: Informaliteti i lartë dhe nëndeklarimi i pagave dëmton pensionet

Informaliteti shumë i lartë dhe nëndeklarimi i pagave po dëmton pensionet, tha drejtoresha e Bankës Botërore për Ballkanin Perëndimor, Xiaoqing Yu në një konferencë për reformën e pensioneve.
“Skema e pensioneve të 2014 e ka përmirësuar ndjeshëm skemën e pensioneve por emigrimi, informaliteti shumë i lartë dhe nën deklarimi i pagave po dëmton pensionet. Pensionet private duhet të kenë patjetër një rol plotësues, të jenë shtesë.

Ndryshimet në skemën e pensioneve do të kenë sukses vetëm nëse publiku e kupton nevojën për reformën e pensioneve. Informimi i publikut është më rendësi publike për pasjen e suksesit, keni mbështetjen tonë tek për reformën e sistemit të pensioneve,” tha Yu.

Duke folur për reformën e sistemit të pensioneve, kryeministri Edi Rama tha se qeveria do ndërhyjë në skemë pa prishur themelet e sistemit të reformës së pensioneve, ndërsa do të vazhdojë me bonuset.

“Ndryshimi ka ndodhur se me reformën e 2014, vendosëm kontributet në funksion të pensionit. Plaga po mbyllet dalëngadalë, por vazhdojmë të kemi një pjesë që vuajnë nga ajo plagë. Udhërrëfyesit që duhet te kemi: ‘Mos rregullo një skemë që nuk funksionon, por projekto diçka të re. Mos provo diçka të re kur një skemë funksionon. Udhërrëfyesi i dytë është të zgjedhësh mes dhimbje afatshkurtër dhe afatgjatë, se reformë pa dhimbje nuk ka. Nëse kemi përjetuar një dhimbje afatgjatë kjo ka ardhur si rezultat i faktet se të gjithë ata para nesh kanë dashur të bëjnë një reformë pa dhimbje.

Udhërrëfyesi i tretë është që reformimi i skemës së pensioneve, është maratonë, nuk është sprint. Të gjitha sprintet na kanë çuar në situatën e 2014, ku FMN e Banka Botërore thoshin rrisni çmimin e energjisë, ulni pensionet dhe filloni paguani se ndryshe na priste kolapsi i plotë nga të katër anët. Sot ne jemi që nga 1 shkurti vendi i vetëm në këtë rajon, që kemi ulur çmimin e energjisë.

Do ecim paralelisht me bonuset që janë rritur në mënyrë të ndjeshme, janë rritur ne asketin sasior dhe në aspektin e kohës së dhënies. Nga një bonus të fundvitit, kemi kaluar në 2 dhe i kemi lidhur këto bonues me rritjen ekonomike. Duam që këto bonuse të vazhdojnë”, tha Rama.

Gonxhja: Bizneset ti rrisin dhe të deklarojnë të plotë pagat

Ministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja deklaroi se biznesi duhet të rrisë dhe të deklarojë plotësisht pagat.

Ministri tha se informaliteti garanton ca para cash më shumë, por shndërrohet në një gjëmë nesër.
“Patjetër që mund ta reformojmë sistemin aktual të pensioneve, të forcojmë individualitetin e të zgjerojmë solidaritetin, por sërish do jemi duke diskutuar probleme pamjaftueshmërie nëse nuk do të rrisim produktivitetin e ekonomisë tonë.

Duhet të ndërgjegjësohemi se informaliteti garanton ca cash më shumë sot por shndërrohet në një gjëmë nesër kur të plakemi. Biznesi që ankohet për taksat, duhet të kuptojë që ndërsa shteti shqiptar vjel nga taksat sa 27% të PBB, vendet e rajonit ka vite që janë mbi 3035% e PBB.

Nëse ne nuk rrisim produktivitetin, nëse nuk reduktojmë informalitetin e nëse nuk rrisim të ardhurat në buxhetin e shtetit përmes zgjerimit të bazës taksapaguese, nëse nuk rrisim vendet e punës me paga cilësore, gjithmonë do kemi njerëz që nuk kanë mjaftueshëm, njerëz që vuajnë sot dhe nesër.

Individët duhet të bëjnë të vetën, duke mos u strukur në një punë të “sigurt” me pagë të ulët, ku shpesh “shtyjmë kohën” e ku vendet e punës shtohen për qoka, me paga asistence, por të punojnë në privat me një pagë dyfish më të lartë.

Biznesi nga ana tjetër, që sot ka filluar edhe të ankohet për mungesë të fuqisë punëtore, duhet të ndërgjegjësohet, t’u ofrojë punonjësve edhe skema suplementare pensioni dhe mbështetjeje për jetën pas punës, njësoj si bizneset në perëndim, por edhe të rrisë e deklarojë plotësisht pagat”./Monitor/