Gara e bankave

Nga rritja e peshës së bankave me kapital vendas, te ecuria e depozitave e kredive deri te rritja e fitimeve, si ka qenë ecuria sipas bankave në 2023…

Bankat me kapital vendas vazhduan të fitojnë pjesë tregu ndaj totalit të aktiveve të sektorit edhe për vitin e kaluar. Në fund të vitit 2023, ato zotëronin 35.5% të aktiveve totale të sektorit bankar në vend.

Krahasuar me një vit më parë, pesha e bankave vendase në treg është rritur me 1.7 pikë përqindje. Që prej vitit 2015, kur nisi cikli i shitblerjeve në sektorin bankar, pjesa e tregut e bankave vendase është rritur me më shumë se dy herë.

Aktualisht, sistemi bankar ka pesë banka me kapital mbizotërues shqiptar, Credins Bank, Banka Amerikane e Investimeve (ABI Bank), Tirana Bank, Union Bank dhe Banka e Bashkuar e Shqipërisë (UBA).

Të gjitha e rritën pjesën e tyre të tregut gjatë vitit 2023.

Credins Bank ngelet banka më e madhe shqiptare, me 15.9% të tregut, në rritje me 0.5 pikë përqindje krahasuar me një vit më parë. Vijon ABI Bank, që zotëron 6.6% të aktiveve totale, edhe kjo në rritje me 0.4 pikë përqindje në harkun e një viti.

Tirana Bank ka arritur tashmë në 6.6% të tregut, nga 6.1% që mbante një vit më parë, ndërsa pjesa e tregut e Union Bank është rritur në 5%, nga 4.9% një vit më parë.

Banka më e re me kapital shqiptar, Banka e Bashkuar e Shqipërisë, vitin e kaluar arriti në 0.9% të totalit të aktiveve, nga 0.7% që mbante një vit më parë.

Rritja e peshës së bankave me kapital vendas në tregun bankar ka ardhur paralelisht si rezultat i procesit të shitblerjeve, por edhe i rritjes organike të përmasave të aktivitetit. Në këtë kuptim, viti 2023 duket se theksoi edhe më shumë tendencën e faktorizimit në rritje të kapitalit vendas në tregun bankar.

Bankat me kapital të huaj në përgjithësi vazhduan të humbasin pjesë tregu vitin e kaluar, por përjashtim bënë Raiffeisen Bank Albania dhe First Investment Bank Albania (Fibank)

Pjesa e Raiffeisen Bank iu kthye rritjes në 15.3%, nga 15% një vit më parë.

Pasi ishte shumë afër shitjes te Grupi BALFIN në vitin 2022, vendimi i grupit vjenez për të qëndruar në Shqipëri u shoqërua me një rikthim të rritjes.

Burime nga banka bëjnë të ditur se grupi ka lehtësuar disa prej kufizimeve që kanë qenë vendimtare në ridimensionimin në tkurrje të bankës, sidomos ekspozimet në titujt qeveritarë. Kjo ka krijuar hapësira për të rifituar terren në treg.

Në vitet e fundit, Fibank ka qenë një nga të paktat banka me kapital të huaj që është shfaqur aktive në treg, duke u rritur gradualisht. Pjesa e tregut të Fibank në fund të 2023 arriti në 2.8%, nga 2.7% një vit më parë.

Bankat e tjera me kapital të huaj u shfaqën në rënie vitin e kaluar.

Banka më e madhe në vend, Banka Kombëtare Tregtare, ra në 24.6% të tregut, nga 26.2% një vit më parë.

Ndërsa pjesa e Intesa Sanpaolo Shqipëri ra më tej në 10.2%, nga 10.6% në fund të vitit 2022.

Pas një cikli disavjeçar në rritje, edhe OTP Albania pësoi rënie të pjesës së tregut vitin e kaluar, në 9.2%, nga 9.5% që kishte qenë një vit më parë. Frenimi i OTP Albania pjesërisht lidhet me procesin e bashkimit me Alpha Bank Albania.

Megjithëse ligjërisht bashkimi u realizua në dhjetor 2022, shumë aspekte teknike dhe operacionale të këtij procesi u shtrinë gjatë vitit 2023, duke u reflektuar, me sa duket, edhe në fokusin e biznesit të bankës

ProCredit Bank Shqipëri ishte e qëndrueshme, me 2.2% të aktiveve të tregut, po aq sa në fund të vitit shënoi rritje të lehtë të peshës së tregut në 2.2%, nga 2.1% që mbante në vitin 2021.

Me gjithë uljen e numrit të bankave në treg pas vitit 2018, treguesit e përqendrimit të tregut ngelen pranë pragut të konkurrueshmërisë, mbështetur në metodat teorike të vlerësimit.

Mënyra më e zakonshme për të matur shkallën e përqendrimit të tregut është Indeksi Herfindahl-Hirschmann (HHI), që ndërtohet si shuma e pjesës së tregut, të ngritur në fuqi të dytë, të secilës firmë. Pragu poshtë të cilit, një treg përgjithësisht pranohet si konkurrues, është 1500.

Nga llogaritjet e “Monitor”, mbështetur në të dhënat e Shoqatës së Bankave, indeksi HHI pësoi rënie për totalin e aktiveve, për kreditë dhe për depozitat.

Gjatë vitit 2022, bashkimi i radhës në sektorin bankar, ai midis OTP Albania dhe Alpha Bank Albania, bëri që treguesit e përqendrimit të shënonin rritje të lehtë. Por, gjatë vitit 2023, treguesi HHI ka pësuar sërish rënie.

Kredia ngelet indikatori ku indeksi HHI është më i ulët, që teorikisht tregon një treg më konkurrues. Për vitin 2023, indeksi HHI për kredinë zbriti në 1242, nga 1254 që kishte qenë një vit më parë.

Treguesi kryesor, ai i matur për madhësinë e aktiveve, vitin e kaluar zbriti në nivelin 1423, nga 1479 që kishte qenë një vit më parë.

Indeksi HHI vazhdon të jetë më i lartë për depozitat, por edhe në këtë rast, ai pësoi ulje, duke zbritur poshtë nivelit 1500, në 1492, nga 1505 që kishte qenë një vit më parë.

Gjatë vitit 2023, nuk pati transaksione të ndryshimit të plotë të pronësisë mbi bankat tregtare. Megjithatë, për t’u përmendur është tërheqja përfundimtare e Bankës Islamike për Zhvillim nga struktura aksionere e Bankës së Bashkuar të Shqipërisë.

Banka nga Arabia Saudite, që mbante ende 14.37% të aksioneve në UBA, në dhjetor 2023 vendosi të dalë përfundimisht nga kompania, duke shitur edhe paketën e fundit të aksioneve te kompania shqiptare e sigurimeve Eurosig.

Kompania shqiptare e sigurimeve Eurosig hyri në strukturën aksionere të bankës në vitin 2019, duke blerë fillimisht një paketë si aksionere pakice, ndërsa e rriti pjesëmarrjen gradualisht, duke zëvendësuar Bankën Islamike për Zhvillim si aksioner kontrollues në vitin 2022.

Pas transaksionit të fundit, Eurosig u bë aksioneri i vetëm institucional i UBA, me më shumë se 99% të aksioneve.

Bankat vendase rriten edhe në tregun e kredisë

Credins Bank ishte edhe vitin e kaluar banka më e madhe kredituese e ekonomisë shqiptare, me 19.4% të totalit të kredisë. Pesha e Credins në tregun e kredisë është rritur më tej, me 0.4 pikë përqindje krahasuar me një vit më parë.

Raiffeisen Bank, pas dy vitesh radhazi në rritje, gjatë 2023 ka humbur terren në tregun e huadhënies. Raiffeisen zotëronte 16.8% të portofolit të kredisë, nga 17.1% që mbante një vit më parë.

Banka më e madhe në vend, BKT, vitin e kaluar i është kthyer rritjes në tregun e kredisë, pas kishte qenë në rënie për katër vite radhazi.

Pesha e BKT në tregun e kredisë shënoi rritje të ndjeshme në 13.4%, nga 12.8% që mbante një vit më parë, duke rimarrë pas një viti vendin e tretë në renditjen e bankave sipas madhësisë së portofolit të kredisë.

Pas një cikli disavjeçar, kur fokusi kishte qenë kryesisht tek investimet në instrumente financiare me rrezik të ulët, vitin e kaluar, BKT u shfaq më aktive në huadhënie.

Përkundrazi, pas një serie disavjeçare në rritje, Banka OTP Albania vitin e kaluar ka pësuar rënie të ndjeshme në tregun e kredisë. Pjesa e tregut e OTP ka zbritur në 13.2%, nga 14.6% një vit më parë.

Bankat e mesme lokale vazhdojnë të jenë ndër subjektet më aktive në drejtim të kredidhënies dhe kanë fituar më tej terren vitin e kaluar. Tirana Bank është bërë banka e pestë më e madhe e ekonomisë, duke u rritur në 7.8%, nga 7.6% që mbante një vit më parë.

Rënie të mëtejshme ka pësuar edhe Intesa Sanpaolo, që ka zbritur në 7.4% të tregut të kredisë, nga 7.8% të portofolit total që zotëronte një vit më parë.

Rritje të pjesës së tregut në kredi kanë shënuar edhe ABI Bank, që në fund të 2023 arriti në 6.5%, (nga 6.2% një vit më parë); Union Bank, në 6.4% (nga 6% një vit më parë); Fibank në 3.8% (nga 3.6% një vit më parë) dhe UBA në 1.6% (nga 1.2% një vit më parë).

Rënie ka pësuar ProCredit Bank, në 3.7%, nga 4% që zotëronte në fund të vitit 2022.

Megjithatë, duhet theksuar se ndryshimet në pjesën e tregut të kredisë nuk i detyrohen vetëm qasjes ndaj kreditimit, por edhe një efekti të ndryshëm të kursit të këmbimit, në varësi të ekspozimeve në valutë të huaj.

Bankat që kanë pasur një peshë më të madhe të kredisë në valutë kanë pësuar një efekt më të madh negativ statistikor të kursit të këmbimit.

Tregu i depozitave, bien BKT, Intesa dhe OTP

Depozitat përbëjnë zërin që dominon strukturën e detyrimeve të sektorit bankar dhe si të tilla përbëjnë edhe burimin kryesor ku mbështetet ndërmjetësimi financiar në ekonominë shqiptare.

Pjesa e tregut të depozitave përcakton në një shkallë të konsiderueshme edhe aftësinë e bankave për të rritur pjesën e tregut edhe në krahun e aktiveve, duke qenë një element shumë i rëndësishëm konkurrues mes bankave.

Banka më e madhe në vend, BKT, vazhdon të jetë dominuese edhe në këtë segment të tregut. Pjesa e BKT, në fund të vitit 2023, zbriti në 25.3%, në rritje të ndjeshme nga niveli prej 25.6% i një viti më parë.

Ndjek Credins Bank, që në fund të vitit 2023 zotëronte 17.4% të depozitave totale, në rritje të ndjeshme nga niveli prej 16.9% të totalit.

Raiffeisen Bank ka rritur lehtë pjesën e tregut në 16%, nga 15.9% që mbante një vit më parë.

Intesa Sanpaolo Bank Albania pësoi rënie në 10.1%, nga 10.7% që mbante një vit më parë.

OTP Albania ka pësuar rënie edhe në tregun e depozitave, në 9.2%, nga niveli prej 10% ku kishte arritur një vit më parë, pas bashkimit me Alpha Bank Albania.

Rritje arriti edhe Tirana Bank, në 6.5% të totalit, nga 6.3% një vit më parë; ABI Bank, në 5.4%, nga 5% që zotëronte një vit më parë; Union Bank në 4.8% (nga 4.7% në 2022); Fibank, në 2.7% (nga 2.5% në 2022) dhe ProCredit Bank, në 2% (nga 1.8% që mbante një vit më parë). Pjesa e tregut e UBA ka mbetur e pandryshuar në 0.7%.

Megjithatë, ashtu si për kredinë, edhe në tregun e depozitave duhet mbajtur parasysh fakti që kursi i këmbimit mund të ketë pasur ndikim të ndryshëm për banka të ndryshme, në varësi të peshës së depozitave në valutë kundrejt totalit të depozitave të tyre.

Raporti kredi/depozita, në rënie

Mbështetur në raportimet sipas standardeve ndërkombëtare të raportimit financiar (IFRS) në fund të vitit të kaluar, raporti mes kredive dhe depozitave për sistemin pësoi rënie të lehtë në 43.7%, nga 44.4%, që kishte qenë një vit më parë.

Rënia e raportit erdhi nga një rritje më e lartë e kredive krahasuar me depozitat bankare, ndërkohë që nga ana tjetër, bankat vijuan të rrisin investimet në instrumente të tjera financiare, kryesisht letra me vlerë të borxhit të qeverisë shqiptare dhe emetuesve të huaj.

Megjithatë, raporti kredi-depozita vazhdon të ketë ndryshime shumë të mëdha mes bankave të sektorit.

Bankat e mëdha, që kanë pjesë të lartë tregu në depozita, përgjithësisht e kanë këtë raport më të ulët. Banka Kombëtare Tregtare ka një raport mes kredive dhe depozitave në nivelin 23.1%, e ndjekur nga Intesa Sanpaolo, me 31.9%.

Bankat e tjera e kanë këtë raport më të lartë se mesatarja e sistemit, duke filluar nga Raiffeisen, me 45.7% dhe Credins, me 48.5%.

Raportin më të lartë mes kredive dhe depozitave e mban Banka e Bashkuar e Shqipërisë, në nivelin 104.2%, e ndjekur nga ProCredit Bank, me 81.7% dhe OTP Albania, me 63%.

Ndryshimet e këtij raporti mes bankave tregojnë strategji të ndryshme të investimeve dhe qasjeve ndaj rrezikut. Bankat, me një pjesë të madhe tregu në depozita, arrijnë të sigurojnë kthime të kënaqshme duke i vendosur një sasi të madhe të investimeve në instrumente financiare me rrezik më të ulët.

Bankat e tjera, që nuk kanë një gjendje aq të madhe depozitash, tentojnë të marrin përsipër më shumë rrezik kredie, për të arritur përfitueshmëri të kënaqshme dhe për të mbështetur ambicien e tyre për t’u rritur.

Raporti mes kredive dhe depozitave është një tregues i rëndësishëm, në këndvështrimin e monitorimit të rrezikut të likuiditetit, por edhe për sa u takon potencialeve të bankave për të rritur më tej kreditimin.

Për një bankë që e ka raportin mes kredive dhe depozitave në nivele të larta, rritja e mëtejshme e aktiveve bëhet e vështirë, pa arritur të zgjerojë bazën e depozitave, ose të sigurojë burime alternative të financimit të aktivitetit ndërmjetësues.

Të gjitha bankat, me fitim

Sipas të dhënave paraprake të publikuara nga Shoqata Shqiptare e Bankave, të gjitha bankat tregtare e mbyllën vitin 2023 me fitim.

Në vlerë absolute, banka me vlerën më të madhe të fitimeve ishte përsëri BKT, për një vlerë totale prej afërsisht 6.7 miliardë lekësh. Megjithatë, rezultati i BKT ka pësuar rënie me pothuajse 30% krahasuar me fitimin rekord historik të raportuar në vitin 2022.

Banka e dytë për nga vlera e fitimit vjetor renditet Raiffeisen Bank me një fitim neto në vlerën e 6.5 miliardë lekëve, pothuajse 69% më shumë krahasuar me një vit më parë.

Së bashku, BKT dhe Raiffeisen kanë arritur pothuajse gjysmën e gjithë fitimit të sektorit bankar në vitin 2023.

Banka OTP Albania ka ruajtur edhe këtë vit tendencën në rritje të rezultatit financiar. Për vitin 2023, OTP Albania ka arritur një vlerë të re rekord të fitimit vjetor neto, prej më shumë se 3.3 miliardë lekësh, në rritje me 6% krahasuar me vitin 2022.

Banka e katërt për nga vlera e fitimit neto renditet Banka Intesa Sanpaolo Albania, me një fitim neto prej 3.05 miliardë lekësh, në rritje me 137% krahasuar me një vit më parë.

E pesta u rendit Banka Amerikane e Investimeve, me një rezultat neto në vlerën e 2.6 miliardë lekëve, me rritje prej 45% krahasuar me një vit më parë.

Vijon Tirana Bank, që për vitin 2023 raporti një fitim neto për më shumë se 1.9 miliardë lekë, në rritje me 83% krahasuar me vitin 2022.

Ndjek Credins Bank, që ka raportuar fitim prej 1.8 miliardë lekësh, në rritje me 56% krahasuar me vitin 2022.

Banka e fundit që ka arritur një fitim vjetor sipër kufirit të 1 miliard lekëve është Fibank. Banka me kapital bullgar ka raportuar një fitim neto prej 1.06 miliardë lekësh, në rritje me 20% krahasuar me vitin 2022.

Union Bank e ka mbyllur vitin 2023 me një fitim neto në vlerën e 797 milionë lekëve, në rënie me 13% krahasuar me një vit më parë.

Sipas burimeve nga banka, rënia e fitimeve ka ardhur sidomos për shkak të efektit negativ të kursit të këmbimit mbi kapitalin aksioner të bankës, që mbahet në monedhën Euro.

ProCredit Bank Albania, vitin e kaluar, raportoi një fitim prej 174 milionë lekësh, në rritje me 49% krahasuar me një vit më parë.

Rezultat pozitiv ka arritur edhe Banka e Bashkuar e Shqipërisë (UBA), në vlerën e 8 milionë lekëve, duke u kthyer në një rezultat financiar pozitiv, pas humbjeve të raportuara në dy vitet e fundit.

Të dhënat e UBA megjithatë mbështeten në standardet lokale të raportimit, ndërsa rezultatet sipas IFRS nuk janë publikuar ende.

ABI, Raiffeisen dhe Fibank me kthimet më të larta

Rritja e vlerës së fitimeve ka ndikuar pozitivisht edhe në treguesin kryesor të rentabilitetit, kthimin nga kapitali aksioner. Numri i bankave që kanë siguruar një kthim nga kapitali në nivele dyshifrore këtë vit ka arritur në nëntë, nga tetë që kishte qenë numri i tyre për vitin 2022.

Për vitin e kaluar, banka me kthimin më të lartë nga kapitali ishte ABI Bank, në nivelin 26.11%, në rritje nga niveli prej 17.2% i vitit 2022.

Ndjek Raiffeisen Bank Albania, që raporton një kthim nga kapitali në nivelin 24.11%, në rritje të fortë nga niveli prej 14.04% i një viti më parë.

Fibank u konfirmua edhe vitin e kaluar si një nga bankat me kthimet më të larta nga kapitali aksioner, duke arritur nivelin 22.08%, nga 21.57% një vit më parë.

Bankat e mësipërme kanë arritur kthime më të larta se niveli mesatar i sektorit, prej 21.67%. Vijon OTP Albania, me një kthim në nivelin 18.67%, në rënie të ndjeshme nga kthimi prej 27.25% i vitit 2022; Tirana Bank, me 18.57% (nga 10.75% në vitin 2022); Intesa Sanpaolo, me 14.32% (nga 6.13% në 2022); BKT, me 14.14% (nga 20.2% në vitin 2022); Union Bank me 10.74% (nga 14.47% në 2022); Credins Bank, me 9.2% (nga 5.88% në 2022); ProCredit Bank, me 4.25% (nga 3.22% në 2022) dhe Banka e Bashkuar e Shqipërisë, me 0.36%.

Përveç një cikli pozitiv të biznesit, edhe procesi i konsolidimit të sektorit bankar duket të ketë ndikuar në rritjen e eficiencës dhe përfitueshmërisë së disa prej bankave.

Kapitalizimi, në nivelin më të lartë historik

Kapitalizimi i sektorit bankar u rrit më tej vitin e kaluar. Sipas Bankës së Shqipërisë, raporti i mjaftueshmërisë së kapitalit në fund të vitit 2023 arriti në 19.42%, nga 18.13% në fund të vitit 2022.

Treguesi i mjaftueshmërisë së kapitalit mat vlerën e kapitalit rregullator të sektorit bankar, në raport me vlerën e aktiveve të ponderuara me koeficientët përkatës të rrezikut.

Vlera e kapitalit rregullator të sektorit bankar, në fund të vitit 2023, arriti në 187.2 miliardë lekë, në rënie me 8% krahasuar me një vit më parë.

Kapitali rregullator i sektorit bankar shqiptar, në pjesën dërrmuese, është kapital i nivelit të parë, që përfshin instrumentet më cilësore të kapitalit, kryesisht kapitalin e paguar aksioner, primet e aksioneve, rezervat dhe fitimet e pashpërndara.

Faktori me ndikimin kryesor në rritjen e kapitalit rregullator të sektorit ka qenë rezultati i lartë financiar i vitit 2023.

Sipas Bankës së Shqipërisë, për vitin 2023, fitimi neto i sektorit bankar me standardet lokale arriti në 32.5 miliardë lekë, në rritje me pothuajse 50% krahasuar me vitin 2022.

Rritja e normave të interesit ka dhënë efekt të lartë në rritjen e rezultatit neto nga interesat dhe në rezultatin financiar neto të sektorit bankar.

Vlera e aktiveve të ponderuara me koeficientë rreziku në fund të vitit 2023 arriti në 963.6 miliardë lekë, në rritje të lehtë me 0.8% me bazë vjetore.

Rritja e kufizuar e aktiveve me rrezik i detyrohet një rritjeje më të ngadaltë të kredisë dhe sidomos efektit statistikor negativ të kursit të këmbimit, për shkak të zhvlerësimit të valutave kryesore të huaja në raport me Lekun.

Raporti i mjaftueshmërisë së kapitalit të sektorit bankar në Shqipëri ndodhet pranë niveleve më të larta historike.

Rritja e këtij treguesi gjatë viteve të fundit ka ardhur paralelisht me rritjen e fortë të kërkesave minimale rregullatore nga Banka e Shqipërisë.

Kërkesat për një kapitalizim më të lartë të bankave janë në linjë me masat e marra nga institucionet mbikëqyrëse homologe në Europë, pas krizës financiare dhe synojnë të rrisin rezistencën e bankave tregtare kundrejt rreziqeve të mundshme në të ardhmen.

Pragu minimal i kërkuar është 12%, ndërsa për banka të veçanta, kërkesa gjatë dekadës së fundit ka qenë edhe më e lartë. Me hyrjen në fuqi të shtesave makroprudenciale të kapitalit, nivelet minimale të kërkuara të kapitalizimit janë rritur edhe më shumë.

Rregullorja për shtesat makroprudenciale të kapitalit u miratua që në mesin e vitit 2019 dhe ato do të aplikohen gradualisht deri në vitin 2024.

Shtesa konservuese e kapitalit që prej datës 1 janar 2024 është rritur në 2.5%, nga 2% që ishte detyrimi për t’u përmbushur në vitin 2023.

Shtesat makroprudenciale të kapitalit u shtohen kërkesave rregullatore bazë të kapitalizimit të bankave, që përcaktohen në rregulloren “Për mjaftueshmërinë e kapitalit”.

Nga 12% që është kufiri minimal bazë i mjaftueshmërisë së kapitalit, me shtesën konservuese prej 2.5%, ky kufi ka arritur në 14.5%. Rritja e 1 janarit 2024 është e fundit në ciklin e rritjes graduale pesëvjeçare të shtesës konservuese të kapitalit.

Ndërkohë, kërkesat e kapitalizimit janë edhe më të larta për një grup të veçantë bankash, të klasifikuara me rëndësi sistemike – Banka Kombëtare Tregtare (BKT), Banka Credins, Banka Raiffeisen dhe Banka OTP Albania.

Aktualisht, BKT ka një kërkesë shtesë në raportin e mjaftueshmërisë së kapitalit prej 1.5%, që bashkë me shtesën konservuese prej 2.5% e çon raportin total të mjaftueshmërisë së kapitalit në 16%.

Credins dhe Raiffeisen janë të detyruara të plotësojnë një raport të mjaftueshmërisë së kapitalit 1% më të lartë se bankat e tjera (në total 15.5%), ndërsa OTP, 0.5% më shumë se bankat e tjera (në total 15%).

Bankat me rëndësi sistemime, që nga 1 janari 2024, duhet të plotësojnë edhe shtesën e parë të kërkuar të raportit të mjaftueshmërisë së kapitalit që lidhet me kërkesën minimale për instrumente të kapitalit rregullator dhe detyrime të pranuara (MREL).

Këto banka duhet të përmbushin një shtesë prej 1.5% në raportin e përgjithshëm të mjaftueshmërisë së kapitalit. Kjo e çon kërkesën minimale të raportit të mjaftueshmërisë së kapitalit nga niveli 16.5% deri në 17.5% për pesë bankat në fjalë.

Punësimi dhe pagat e sektorit u rritën

Punësimi në sektorin bankar arriti numrin më të lartë historik vitin e kaluar. Të dhënat e Shoqatës Shqiptare të Bankave tregojnë se në fund të vitit 2023, bankat raportonin 7024 të punësuar, në rritje me 4.3% krahasuar me një vit më parë.

Punësimi në sektorin bankar është rritur për të pestin vit radhazi dhe ka kaluar nivelin e mëparshëm më të lartë, të regjistruar në vitin 2016. Në atë periudhë, nisi cikli i shitblerjeve dhe i bashkimeve mes bankave tregtare, që solli shkurtimin e rreth 600 vendeve të punës gjatë tre viteve në vazhdim.

Përqendrimi solli dublime të pozicioneve të punës, por edhe të shtrirjes së rrjetit të degëve, çka çoi në mënyrë të pashmangshme shkurtime të stafit.

Pjesërisht, punësimi u ndikua negativisht edhe nga frenimi i strategjisë së zgjerimit të rrjetit të degëve dhe fokusit të shtuar drejt automatizimit të shërbimeve. Por, pasi konsolidimi i sektorit bankar e kaloi fazën kryesore, punësimi në sektorin bankar iu kthye rritjes, duke filluar nga viti 2020.

Megjithëse numri i bankave është ulur pas vitit 2018 dhe tashmë ka zbritur në 11, bankat që kanë dalë nga procesi i konsolidimit duken më konkurruese dhe me një fokus më të madh në zgjerimin e aktivitetit.

Rritja e punësimit, së bashku me presionet e tregut për rritjen e pagave, sollën edhe një rritje të mëtejshme të shpenzimeve për personelin.

Sipas të dhënave paralele të publikuara nga Banka e Shqipërisë, për vitin 2023, shpenzimet e bankave tregtare për personelin arritën në afërsisht 15.7 miliardë lekë, në rritje me 20.6% krahasuar me një vit më parë.

Paga mesatare në sektorin financiar u rrit me pothuajse 12% në tremujorin e fundit të vitit të kaluar. Sipas të dhënave nga INSTAT, paga mesatare bruto në grupin e aktiviteteve financiare dhe të sigurimit arriti në 148,597 lekë në muaj, shumë afër nivelit maksimal historik prej 149,091 lekësh të regjistruar në tremujorin e dytë 2023.

Me bazë vjetore, rritja e pagës mesatare në sektorin financiar, ishte megjithatë, më e ulët, me 4.5% më shumë krahasuar me tremujorin e fundit 2022.

Megjithatë, tendencat më afatgjata dëshmojnë rritje me ritme të shpejta të pagës mesatare në sektorin financiar. Që nga fundi i vitit 2020, paga mesatare mujore bruto në këtë sektor është rritur me pothuajse 30%.

Numri i degëve të bankave vazhdoi rënien edhe vitin e kaluar. Në fund të 2023, bankat raportonin 385 degë, në rënie me 2.8% krahasuar me një vit më parë.

Pavarësisht tendencës disavjeçare për të ulur numrin e degëve dhe agjencive, punësimi në sektorin bankar është mbështetur nga ecuria pozitive e biznesit dhe nga zgjerimi i shërbimeve të bankingut në distancë.

Rritja e dixhitalizimit po sjell më pak nevojë për punonjës në degë, por ajo po kompensohet nga zgjerimi i stafeve të lidhura me shërbimet që mbështeten te teknologjia, si dhe rritja e punësimit në pozicionet administrative, duke ndjekur edhe një cikël të natyrshëm të rritjes së biznesit.

Gjithashtu, rritja e aktivitetit, performanca e mirë financiare dhe rezultatet fitimprurëse po mbështesin zgjerimin e vazhdueshëm të punësimit./Monitor/