Relacioni/ Rama shpjegon arsyet pse do e shembë Teatrin: Nuk ka vlera…

By Pa frike Last updated Kor 5, 2018 79

Kuvendi i Shqipërisë ka publikuar sot relacionin e pr/ligjit që i hap rrugën shembjes së Teatrit Kombëtar dhe ndërtimit të një godine të re dhe disa kullave shumëkatëshe.

Drafti ligjor, i miratuar javën e kaluarv në Qeveri, kaloi me proçedurë të përshpejtuar javën e kaluar, dhe në më pak se 5 ditë u diskutua dhe u miratua në Komisionet parlamentar të linjës, një rast i papreçedentë.
Në të njëjtën kohë artistët dhe aktorët, të mbështetur nga opozita dhe shoqëria civile, kanë intensifikuar protestat kundër shembjes së Teatrit.

Por qeveria në relacionin e saj e konsideron godinën jashtë kushteve teknike, duke vendosur që përmes proçedurës së PPP të ndërtojë një tjetër godinë dhe pas saj të ndërtohen të paktën 6 kulla.

“Vlerësimi për gjendjen e godinës Ministria Kulturës është përgjegjëse jo vetëm për ruajtjen e vlerave të trashëgimisë, por edhe për garantimin e infrastrukturës për institucionet e kulturës, në përputhje me standardet bashkëkohore, referuar kjo sigurisë, komfortit, etj. Bazuar në përfundimin e disktutimeve në Këshillin Shkencor të Institutit të Monumenteve të Kulturës në vitin 2004, ku IMK i dërgon Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sporteve listën e objekteve monument kulture të kategorisë II, në Qendrën Historike të Tiranës, vërehet se në pikën 70, të listës bashkëlidhur kësaj shkrese, objekti “Teatri Kombëtar” përmendet si “ndërtesë pa vlera”, duke mos u përfshirë në urdhrin nr.122, datë 5.3.2007, “Për Shpalljen Monument Kulture të kategorisë së II-të të ndërtesave në aksin kryesor të Qendrës Historike të qytetit të Tiranës”. Gjatë inspektimit të kryer, specialistët e Institutit të Monumenteve të Kulturës, të zhvilluar në vitin 2014, si pasojë e kërkesës së Drejtorit të Teatrit Kombëtar, verifikuan se “ambientet ndihmëse, që lidhen direkt me skenën janë jashtë kushteve teknike për shfrytëzim”, thuhet në relacion.

Relacioni

Projektligji ka për qëllim përcaktimin e një procedure të veçantë për negociimin dhe lidhjen e kontratës për projektimin dhe zbatimin e projektit për ndërtimin e godinës së re të Teatrit Kombëtar dhe realizimin e projektit për zhvillimin e një zone urbane në qytetin e Tiranës, me partner privat.

II. VLERËSIMI I PROJEKTLIGJIT NË RAPORT ME PROGRAMIN POLITIK TË KËSHILLIT TË MINISTRAVE, ME PROGRAMIN ANALITIK TË AKTEVE DHE DOKUMENTE TË TJERA POLITIKE.

Miratimi i këtij projektligji është në përputhje me programin e qeverisë shqiptare.

III. ARGUMENTIMI I PROJEKTLIGJIT LIDHUR ME PËRPARËSITË, PROBLEMATIKAT DHE EFEKTET E PRITSHME.

1. Në lidhje me shprehjen e interesit për zhvillimin e zonës Nga Bashkia Tiranë është paraqitur kërkesa me nr.6848/1, datë 23.2.2018, pranë Ministrisë së Kulturës, për shprehje interesi për zhvillimin e zonës pranë Teatrit Kombëtar të subjektit “Fusha”, sh.p.k. Në përbërje të kësaj kërkese, subjekti privat angazhohet që, përveç zhvillimit të pronës në pronësi të tij, të realizojë edhe ndërtimin e godinës së re të Teatrit Kombëtar, konform një projekti që do të miratohet nga të gjitha strukturat përkatëse. Pas shqyrtimit të kërkesës, Ministria e Kulturës, me shkresën e datës 29.3.2018, i ka kthyer përgjigje Bashkisë Tiranë ku i parashton pengesat për të realizuar vetë investimin, lidhur me fondet në dispozicion, dhe i kërkon asaj informacion më të plotë lidhur me projektin e propozuar nga subjekti privat. Me shkresën nr.6848/6, datë 14.5.2018, të Bashkisë Tiranë, kjo e fundit i ka përcjellë Ministrisë së Kulturës të gjithë informacionin që disponon lidhur me investimin, pronën dhe orientimin ligjor për realizimin e investimit. 2 Po kështu, në lidhje me objektin e Teatrit Kombëtar, vet institucioni i është drejtuar Institutit të Ndërtimit, me shkresën nr.186/1, datë 9.3.2018, ku i ka kërkuar vlerësimin e gjendjes së godinës. Me shkresën nr.75/1, datë 23.3.2018, Instituti i Ndërtimit i ka kthyer përgjigje Teatrit Kombëtar, duke i bashkëlidhur raportin mbi vlerësimin teknik të godinës. Në vijim, Ministria e Kulturës, me urdhrin nr.315, datë 16.5.2018, ngre grupin e punës për shqyrtimin dhe vlerësimin e propozimit të Bashkisë Tiranë lidhur me kërkesën për zhvillimin e zonës pranë Teatrit Kombëtar. Grupi i punës, me shkresën nr.3427/1, datë 16.5.2018, ka shqyrtuar propozimin dhe ka dalë në konkluzionin se: Për ecurinë e mëtejshme të kësaj procedure, duke parë kompleksitetin e çështjes në fjalë, në procesin e shqyrtimit të kësaj praktike duhen përfshirë, sipas ligjit, edhe institucionet, të cilat prekin fushat përkatëse, jo vetëm Ministria e Kulturës, e cila mbulon fushë e politikave në kulturë, por edhe:

Ministria e Drejtësisë, nëpërmjet së cilës do vendoset angazhimi i Avokaturës së Shtetit për kontratat dhe veprimet juridike që parashikojnë detyrime me shtetin, ku ineteresi publik është i lartë, bazuar në VKM-në nr.867, datë 10.12.2014, “Për procedurat e bashkëpunimit në institucionet e administratës shtertërore”, si dhe për të vlerësuar mbi formën juridike që do të ndiqet për zgjidhjen e propozimit në fjalë; ? Ministria e Financave dhe Ekonomisë, në rolin e përfaqësuesit të pronaritshtet, bazuar edhe në pikën 16, të VKM-së nr.503, datë 13.9.2017, “Për përcaktimin e fushës së përgjegjësisë shtetërore të Ministrisë së Financave dhe Ekonomisë”, për vlerësimin e aspektit financiar të investimit dhe vlerësimin e projektit të propozuar; ? Ministria e Infrastrukturës dhe Energjisë, bazuar në VKM-në nr.504, datë 13.9.2017, “Për përcaktimin e fushës së përgjegjësisë shtetërore të Ministrisë së Infrastrukturës dhe Energjisë”, për hartimin dhe zbatimin e politikave në zhvillimin urban dhe të infrastrukturës. Në vijim, sa më sipër, Ministria e Kulturës, me shkresën nr.3466, datë 17.5.2018, i është drejtuar Kryeministrisë, duke e vënë në dijeni të të gjitha procedurave të hartuara nga ana e saj lidhur me këtë kërkesëpropozim si dhe opinionin e grupit të punës të ngritur me urdhër të Ministrisë së Kulturës. Kryeministria vendosi të marrë parasysh kërkesën e Ministrisë së Kulturës, duke i dërguar shkresë Ministrisë së Financave dhe Ekonomisë për nevojshmërinë e 3 përfshirjes së këtij institucioni si bashkëpropozues në hartimin e projektligjit, në cilësinë e përfaqësuesit të pronës shtetërore. Projektligji, si bashkëpropozim i Ministrisë së Financave dhe Ekonomisë dhe Ministrisë së Kulturës u botua, për konsultim publik, në faqet zyrtare të të dy institucioneve, nëpërmjet AKSHI-t. 2. Baza ligjore Pas shqyrtimit të propozimit, grupi i punës së Ministrisë së Kulturës ka vlerësuar se baza ligjore e nevojshme për të vlerësuar të gjithë procesin është, si më poshtë: – Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë Neni 41 1. E drejta e pronës private është e garantuar.

2. Prona fitohet me dhurim, me trashëgimi, me blerje dhe me çdo mënyrë tjetër klasike të parashikuar në Kodin Civil. 3. Ligji mund të parashikojë shpronësime ose kufizime në ushtrimin e së drejtës së pronës vetëm për interesa publikë.

4. Shpronësimet ose ato kufizime të së drejtës së pronës, që barazohen me shpronësimin, lejohen vetëm përkundrejt një shpërblimi të drejtë.

5. Për mosmarrëveshjet lidhur me masën e shpërblimit mund të bëhet ankim në gjykatë. Neni 78 1. Kuvendi vendos me shumicën e votave, në prani të më shumë se gjysmës së të gjithë anëtarëve të tij, përveç rasteve kur Kushtetuta parashikon një shumicë të cilësuar.

2. Mbledhjet e deputetëve, që mbahen pa u thirrur sipas rregullores, nuk sjellin asnjë pasojë. Neni 83 1. Projektligji votohet tri herë: në parim, nen për nen dhe në tërësi.

2. Kuvendi, me kërkesë të Këshillit të Ministrave ose të një së pestës së të gjithë deputetëve, mund të shqyrtojë e të miratojë një projektligj me procedurë të përshpejtuar, por jo më parë se një javë nga fillimi i procedurës së shqyrtimit. – Kodi Civil i RSH (Kreu II); – Ligji nr.10 018, datë 13.11.2008 “Për Avokaturën e Shtetit”;

4 – Vendimi nr.392, datë 8.4.2009, i Këshillit të Ministrave, “Për miratimin e rregullores “Për marrëdhëniet e avokaturës së shtetit me institucionet shtetërore dhe entet publike, rolin e avokatëve të shtetit në gjykim, si dhe normat e posaçme procedurale”.

3. Institucionet bashkëpunuese për këtë procedurë – Ministria e Financave dhe Ekonomisë; – Ministria e Drejtesisë; – Ministria e Kulturës; – Ministria e Infrastrukturës dhe Energjisë; – Bashkia Tiranë.

4. Vlerësimi për gjendjen e godinës Ministria Kulturës është përgjegjëse jo vetëm për ruajtjen e vlerave të trashëgimisë, por edhe për garantimin e infrastrukturës për institucionet e kulturës, në përputhje me standardet bashkëkohore, referuar kjo sigurisë, komfortit, etj. Bazuar në përfundimin e disktutimeve në Këshillin Shkencor të Institutit të Monumenteve të Kulturës në vitin 2004, ku IMK i dërgon Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sporteve listën e objekteve monument kulture të kategorisë II, në Qendrën Historike të Tiranës, vërehet se në pikën 70, të listës bashkëlidhur kësaj shkrese, objekti “Teatri Kombëtar” përmendet si “ndërtesë pa vlera”, duke mos u përfshirë në urdhrin nr.122, datë 5.3.2007, “Për Shpalljen Monument Kulture të kategorisë së II-të të ndërtesave në aksin kryesor të Qendrës Historike të qytetit të Tiranës”. Gjatë inspektimit të kryer, specialistët e Institutit të Monumenteve të Kulturës, të zhvilluar në vitin 2014, si pasojë e kërkesës së Drejtorit të Teatrit Kombëtar, verifikuan se “ambientet ndihmëse, që lidhen direkt me skenën janë jashtë kushteve teknike për shfrytëzim. Muri perimetral me përbërje pupulit ka dëmtime të konsiderueshme, që fillojnë në pjesën fundore të tij, për shkak të pranëisë së ujrave. Gjithashtu, përcaktohet se duhet ndërhyrje kapitale dhe se këto ambiente duhen bllokuar menjëherë, duke bërë izolimin e tyre nga pjesa tjetër me panele ndarëse, deri në rehabilitimin e tyre të plotë.” Po kështu, bazuar në vlerësimin e godinës së Teatrit Kombëtar, të bërë nga Instituti i Ndërtimit, me shkresën nr.75/1, datë 23.3.2018, rezulton se:

1. Arkitektura. Referuar normativave për projektimin, kushtet aktuale të godinës së Teatrit Kombëtar nuk janë të përshtatshme për kryerjen e 5 aktiviteteve për të cilat është projektuar. Ato janë pothuajse jashtë normave të projektimit të godinave të këtij lloji. Ambientet nuk ofrojnë kushte optimale jo vetëm për stafin, por edhe për spektatorët.

2. Struktura. Ndërhyrja në strukturën e objektit, sado e madhe të jetë, nuk e sjell atë në kushtet optimale teknike të sotme sipas kodeve të projektimit. Për arsyen se: a) objekti është konceptuar si një strukturë e lehtë dhe e përkohshme; b) themelet janë të vazhduara dhe të cekëta. Për këto tipologji objektesh parashikohen vetëm ndërhyrje të pjesshme dhe jo kapitale, afati i shërbimit të tyre është relativisht i ulët; c) betonet e përdorura dhe hekuri janë të markave të ulëta; ç) ndërhyrjet ndër vite, si shtesa, rikonstruksione, etj, kanë përkeqësuar punën e konstruksionit të objektit; d) kodet e projektimit, që përdoreshin në kohën e ndërtimit të objektit, nuk merrnin parasysh një sërë kriteresh projektimi, që sot konsiderohen shumë të rëndësishme.

3. Sistemet teknike (sistemi i mbrojtjes ndaj zjarri, elektrik, i ngrohjes, kushteve higjeno-sanitare, etj) janë jashtë normave të projektimit të godinave me karakter kulturor. 4. Vlerat e trashëgimisë. Objekti i TK-së, vlerësuar nga ekspertët e fushës, nuk mbart vlera të spikatura të arkitekturës së kohës në të cilën është ndërtuar, kjo edhe për faktin se: a) objekti është ndërtuar në vitin 1938, si një objekt i përkohshëm, për të plotësuar shërbimet e kërkuara për një kryeqytet; b) objekti asnjëherë nuk është vlerësuar me status mbrojtjeje, si shumica e objekteve të ndërtuar në këtë periudhë në qytetin e Tiranës. Për sa mësipër, godina e TK-së, referuar vlerësimit të ekspertëve, jo vetëm që nuk plotëson asnjë standard bashkëkohor lidhur me anën funksionale, sigurinë e strukturës, sistemet e ruajtjes nga zjarri, ato elektrike, të ngrohjes, etj., por edhe nëse kryet rikonstruksioni i saj, sado i kushtueshëm dhe i thellë të jetë, nuk e sjell atë në kushtet optimale teknike të sotme, sipas kodeve të projektimit.

5. Vlerësimi financiar Ministria e Kulturës është shprehur që nuk disponon mjetet e mjaftueshme financiare për realizimin e këtij investimi, për më tepër, nuk e ka parashikuar këtë investim as në PBA (2018-2020).

6 Duhet të theksojmë që, në katërvjeçarin e kaluar dhe në vazhdimësi, Ministria e Kulturës është angazhuar në investimin e shumë objekteve social-kulturore, të cilat kanë zënë një peshë të kosiderueshme në buxhetin e saj. Ndër investimet më të rëndësishme janë: – Rikonstruksioni i Teatrit Kombëtar të Operas Baletit dhe Ansambit Popullor, me vlerë investimi, sipas kontratës së nënshkruar, në masën 1 112 105 226 lekë; – Projekti i investimit për ndërtimin e qendrës multifunksionale “Skena e Re” me vlerë investimi, sipas kontratës së nënshkruar, në masën 455 522 886 lekë; – Është parashikuar realizimi i projektzbatimit për investimin në Muzeun Historik Kombëtar, në masën 40 000 000 lekë, që më pas do të shoqërohet me vlerën e zbatimit, si dhe realizimi i projektzbatimit të rikonstruksionit të GKA-së, në masën 12 000 000 lekë, edhe ky do të shoqërohet me vlerën për zbatimin e projektit. Për sa më sipër, grupi i punës ka gjykuar se Ministria e Kulturës e ka të pamundur të parashikojë fond investimi për objektin e Teatrit Kombëtar, duke pasur parasysh edhe tavanet buxhetore. Pronari-shtet, në zonën ku propozohet që të zhvillohet projekti, ka një sipërfaqe prej 8 465 m2 , nga të cilat, rreth 2 100 m2 janë pronë e Bashkisë së Tiranës. Vlera e objektit të Teatrit Kombëtar, sipas të dhënave të bilancit të institucionit, përllogaritur këtu amortizimi i godinës në vite, është 95 567 619 lekë. Vlera e pronave shtetërore truall, e përcaktuar në zonën e projektit, sipas çmimit të referencës së miratuar me vendimin nr.89/2016, të Këshillit të Ministrave, është rreth 500 milionë lekë. Në pamundësi për të realizuar zhvillimi 7 vetëm nëpërmjet dhënies të së drejtave për zhvillim dhe pa asnjë financim publik apo fond buxhetor, duke realizuar, në këtë mënyrë, përmbushjen e një ëndrre të artistëve për të luajtur në kushte dinjitoze për ta, por edhe për publikun artdashës. Po kështu, krahas teatrit, zhvillohet edhe e gjithë zona në afërsi të qendrës, duke i sjellë vlerë të shtuar kryeqytetit dhe duke përmbushur të drejtat/kërkesat legjitime të pronarëve privatë për zhvillim. Modeli ekonomik i propozuar mbështetet në disa praktika të aplikuara më parë nga qeveria, përgjatë tri viteve të fundit 2016-2018, si mënyra inovative dhe që i japin zgjidhje optimale nevojave/kërkesave të palëve të përfshira. Në këtë mënyrë, përbën avantazh që shteti disponon njohuritë dhe eksperiencën për të hyrë në marrëdhënie të tilla me ligj të veçantë. Gjithashtu, marrëdhënia e sipërmarrjes rregullohet në Kodin Civil dhe është pjesë e praktikës së zhvillimeve të pronave prej 3 dekadash në Shqipëri, duke qenë edhe Bashkia Tiranë një nga aktorët kryesorë të këtij procesi. Sipas këtij propozimi, shteti nuk ka asnjë risk financiaro-ekonomik në lidhje me dhënien e të drejtave të zhvillimit të zonës dhe përfitimin e ndërtimit të Teatrit të ri Kombëtar. Për më tepër, shteti ka garanci ligjore, kontraktore dhe rregullatore, pasi në vijim të hyrjes në fuqi të ligjit të veçantë, përveç përvijimit në makro të procesit vijues, procedohet me ngritjen e komisionit shtetëror që do të negociojë me investitorin sipërmarrës për të garantuar mirëfunksionimin e këtij propozimi dhe optimizimin e interesave të palëve, duke pasur në fokus maksimizimin e interesave publike deri në pikëtakimin ku ky projekt paraqitet fisibël dhe përbën interes për investim nga ana e investitorit sipërmarrës privat. Gjithashtu, janë institucionet shtetërore kompetente ato që do të garantojnë se zhvillimi do të bëhet në përputhje me kuadrin ligjor në fuqi, sipas masterplanit të miratuar dhe parametrave përkatës të zhvillimit, dhe kjo jo vetëm në fillim të rregullimit të marrëdhënieve reciproke, por edhe përgjatë të gjithë kohëzgjatjes së projektit (gjatë fazës së ndërtimit/zhvillimit deri në përfundim dhe dorëzim të Teatrit të ri Kombëtar me çelësa në dorë, si dhe përmbushjes së zhvillimit të pjesës tjetër të zonës me interes për qytetin). Pra, shteti nuk është vetëm në rolin e pronarit të truallit, por, njëkohësisht në rolin rregullator, verifikues/kontrollues, ndëshkues, certifikues, regjistrues, etj. Procesi garanton transparencë në proces përgjatë të gjithë kohëzgjatjes dhe deri në përfundim (publikimi i masterplanit të zonës dhe projekti i teatrit të ri bashkëkohor dhe sipas standardeve më të mira ndërkombëtare, konsultimi dhe publikim i ligjit të veçantë, përqindja e shkëmbimit/konvertimit të pronësisë shtetërore, norma e fitimit të investitorit sipërmarrës, risqet e alokuara te privati, garancitë e shtetit, etj.). 8 Avantazh përbën edhe fakti që kemi të bëjmë me një investitor serioz, me kapacitete, ekspertizë dhe eksperiencë të madhe në punimet e sipërmarrjes dhe që, për më tepër, është i lidhur në mënyrë të konsoliduar me projektin, duke qenë se ka në pronësi një truall dhe objekt (selinë/zyrat e kompanisë së tij) në zonën afër teatrit, pra, ka një interes të qenësishëm për të bërë të mundur zhvillimin e zonës, pavarësisht risqeve të shumta deri në përfundim të projektit. 6. Vlerësimi për interesin publik

Një vështrim mbi Teatrin Kombëtar Teatri Kombëtar krijoi bazat e trupave të para teatrore dhe profesioniste ndërmjet viteve 1944-1945, si prodhues i artit skenik, dhe, si një shkollë e artit teatror kombëtar, gjithashtu, ndër vite zhvilloi dhe promovoi vlerat më sublime të kulturës shqiptare në mbarë hapësirën shqiptare. Veprimtaria e Teatrit Kombëtar nxit zhvillimin e artit, si krijimtari shpirtërore, si vlerë të identitetit kulturor kombëtar, nëpërmjet studimit, edukimit, prodhimit, paraqitjes dhe shpërndarjes së veprave teatrore e artistike; eksperimentimit dhe formave të reja të shprehjes skenike; realizimit të veprave teatrore të autorëve shqiptarë dhe të huaj, për të gjitha grupet e shtresat sociale; shkëmbimeve në veprimtari ndërkombëtare, turne, festivalet, manifestime intelektuale, riprodhimeve audiovizive dhe botimeve, me përparësi për audiencën shqiptare, duke synuar veçanërisht nxitjen e krijimtarisë kombëtare. Teatri prodhon projekte artistike, ku angazhon një gamë të madhe njerëzish (regjisorë, aktorë, skenografë, reparte prodhimi, garderoba, rekuizitë, skena, foni, etj.), që synojnë promovimin e artit dhe të kulturës teatrore në Shqipëri, duke transmetuar vlerat më të mira të teatrit shqiptar, brenda dhe jashtë kufijve. Në TK u rritën dhe u afirmuan regjisorët e plejadës së parë, si Sokrat Mio, Pandi Stillu, Andrea Malo, për të mbërritur në një stad të lartë pjekurie profesionale me regjisorët Pirro Mani, Kujtim Spahivogli, Mihal Luarasi, Fatos Haxhiraj, Dhimitër Pecani, Agim Qirjaqi, Gëzim Kame, ndërsa, pas viteve ’90, me një brez të ri regjisorësh,si Altin Basha, Kiço Londo, Hervin Çuli, Mehmet Xhelili, Arben Kumbaro, Alfred Bualoti, etj. Pjesë të kujtesës historike dhe kombëtare bëjnë artistët e mëdhenj shqiptar, si Mihal Popi, Naim Frashëri, Kadri Roshi, Sulejman Pitarka, Loro Kovaçi, Pjetër Gjoka, Sandër Prosi, Ndrek Luca, Marie Logoreci, Violeta Manushi, Robert Ndrenika, Prokop Mima, Margarita Xhepa, Drita Pelingu, Ndrek Shkjezi, Gjon Karma, apo aktorë të brezit tjetër, si Agim Qirjaqi, Roland Trebicka, Ndriçim 9 Xhepa, Yllka Mujo, Fatos Sela, Luiza Xhuvani, Fadil Kujovska, Ahmet Pasha, Bujar Lako, Bujar Asqeriu, Rajmonda Bulku etj. Skenografët më në zë kanë qenë: Rrok Daberdaku, Hysen Devolli, Agim Zajmi, Shaban Hysa, Kristo Çala, etj. Edukimi i brezave të rinj nëpërmjet kulturës së teatrit, shërben si vendi i ngjizjes së gjeneratave të artistëve dhe dramaturgëve të së ardhmes. Gjithashtu, teatri është ajo formë arti ku individi pasurohet, emancipohet intelektualisht dhe estetikisht dhe përmirëson mënyrën e të sjellurit e të shprehurit, si forma më e mirë për të kulturuar një komunitet. Problematika që lidhen me godinën ekzistuese të Teatrit Kombëtar

1. Në nëntor 2014, drejtori Hervin Çuli bën një kërkesë për një skanim të anës së majtë të godinës së Teatrit Kombëtar si dhe mendimin nëse aktorët duhet vazhdojnë normalisht aktivitetin e tyre.

2. Në përgjigje të kësaj shkrese, Ministria, pas inspektimit të kryer, vë në dukje se këto ambiente janë jashtë kushteve teknike. Për rrjedhojë, udhëzoi izolimin e këtyre ambienteve me panele ndarëse, deri në një ndërhyrje të dytë. 3. Në nëntor 2015, në funksion të krijimit të kushteve sa më normale për spektatorët edhe aktorët gjatë performancës në skenë, u realizua ngrohja e ambientit të skenës me kaldajë. 4. Në vitin 2016, Këshilli Kombëtar i Restaurimeve miraton projektin “Ndërhyrje emergjente në repartin e zdrukthëtarisë së Teatrit Kombëtar”. 5. Në Raportin e Vlerësimit të Institutit të Ndërtimit për objektin e Teatrit Kombëtar me shkresë nr.75/1, datë 23.3.2018, të nënshkruar nga 12 arkitektë dhe inxhinierë, ka sqaruar, si më poshtë: Riparimi i objektit dhe sjellja në kushtet teknike të sotme përbën një vështirësi. Ajo kërkon kosto të lartë, disa herë më tepër se kostoja minimale fiskale dhe një ndërhyrje rrënjësore në 90% të objektit. Kërkon ndërhyrje në themele, në strukturën mbajtëse të objektit, në çatinë e objektit si dhe në soletat e ndërkateve. Ndërhyrja, sado e madhe të jetë në objekt, nuk e sjell në kushtet optimale teknike të sotme, sipas kodeve të projektimit. Sistemi elektrik, referuar sistemeve teknike të përdorura në godinë, është jashtë normave të projektimit të godinave me karakter kulturor. Për të krijuar kushte optimale pune dhe shërbimi, për ata që frekuentojnë shfaqet kulturore, kërkohet riprojektimi i teatrit sipas kushteve dhe standardeve të reja të projektimit. Problematika në parametrat e sektorëve të prodhimit dhe administrimit 1. Sistemi i ndriçimit punon, në pjesën më të madhe, akoma me aparatura kineze, të para viteve ’90, megjithëse është realizuar pjesërisht zëvendësimi i tyre, në vlera minimale. Ka mangësi të theksuara në miksera, dimera, prozhektorë, profajla etj, të parametrave të ndryshëm. Duke marrë parasysh koston e lartë 10 që ka sistemi i ndriçimit, i zëvendesimeve të disa prozhektorëve dhe blerjes së dimerave zëvendësimi është realizuar në masë të kufizuar. 2. Investimi, veçanërisht i pajisjeve për repartin e marangozëve, është akut, pasi ky repart vazhdon të punojë me mjete të para 25 viteve. Mungesa e paisjeve bazë përbën rrezik për aksident në punë, pa marrë parasysh cilësinë e dobët të punimeve në kushte të mungesës së mjeteve të punës. 3. Pajisje për sistemin e fonisë (bokse, amplifikatorë, miksera, etj). Edhe ky repart ka mangësi në pajisje si boksera të ndryshëm, amplifikatorë, etj. Pajisjet e sotme të fonisë nuk janë bashkëkohore dhe janë tejet të vjetëruara. Edhe në këta sektorë ka shumë vite që nuk janë bërë investime, duke marrë parasysh se aparaturat elektronike e kanë kohën e amortizimit të plotë brenda pak viteve. 4. Në vitin 2012 u bë rikonstruksioni i 6 dhomave të zhveshjes së aktorëve, ku mungojnë pajisjet me orendi, si portmanto, karrige, tavolina, etj. Po kështu, ka më shumë se 10 vjet që nuk janë blerë pajisje zyrash dhe, kryesisht karrige pune, dollape etj. 5. Si rezultat i amortizimit të paisjeve kompjuterike dhe elektronike, për mbarvajtjen në punë, investimi e tyre është bërë domosdoshmëri. Pavarësisht ndërhyrjeve të realizuara nga Ministria e Kulturës, godina e Teatrit Kombëtar është një godinë totalisht jashtë çdo funksioni dhe që nuk plotëson asnjë kusht teknik për ekzistencën dhe funksionimin normal të saj. Nëpërmjet një investimi të ri bashkëkohor do përmirësohej infrastruktura e pajisjeve, cilësia e prodhimit dhe teknologjisë së produksioneve dhe do të sigurohet tradita e aktiviteteve në Teatrin e ri Kombëtar, duke e sjellë atë në parametrat bashkëkohor. Nëpërmjet këtij projektinvestimi synohet krijimi i një godine të re për TK-në, me salla shfaqjesh bashkëkohore dhe me standarde të larta evropiane, që do të japë ndikim dhe impakt të lartë në:

? krijimin e një hapësirë e re qytetare; ? përmirësimin e marrëdhënies me spektatorin, duke zgjeruar gamën e aktiviteteve dhe të hapësirave të reja alternative artistike; ? rritjen e kapaciteteve të veprimtarisë së Teatrit Kombëtar (Evropian); ? përmirësimin, në mënyrë të ndjeshme, të kushteve bazë për realizimin në kohë dhe me cilësi të premierave dhe repertorit të institucionit; ? rritjen e cilësisë profesionale, që mundëson vënien në skenë të veprave që kërkojnë infrastrukturë të konsoliduar dhe efikasitet, duke iu përgjigjur standadeve të artit bashkëkohor; ? rritje të projekteve që gjenerohen nga skena e pavarur artistike; 11 ? sigurimin e parametrave optimalë në të gjithë sektorët e prodhimit e të administrimit; ? sigurimin e vazhdimësisë të aktivitetit artistik dhe realizimin në kohë të veprës; ? përmirësimin e infrastrukturës, si një domodoshmëri për mbarëvajtjen e punës dhe të veprimtarisë së Teatrit Kombëtar; ? përmirësimin në cilësinë e jetës artistike, të aksesit të kulturës dhe përcjelljen e artit në jetën social-kulturore. Të gjitha këto kanë një impakt të padiskutueshëm në rritjen e cilësisë së shërbimit dhe ofertës kulturore ndaj publikut, artdashësve dhe artistëve të artit skenik, duke garantuar kushtet akomoduese dhe teknike-artistike në Teatrin Kombëtar, intesifikuar bashkëpunimet me teatrot simotra në rajon e më gjerë si dhe rritur fluksin e artdashësve dhe të audiencës artistike. Të gjitha arsyet e mësipërme sjellin nevojën e ndërtimit të një godine të re për Teatrin Kombëtar. Modele evropiane, si Muzeu Kunst-Palast Dusseldorf Gjermani, Elbphilharmonie Hamburg, Gjermani, Teatri i Firenzes, në Itali dhe shumë shembuj të tjerë veprash publike në shërbim të kulturës dhe artit janë ngritur si rezultat i bashkëpunimit të interesit publik dhe atij privat. Këta shembuj tregojnë se ka nevojë për një vlerësim të drejtë të oportuniteteve dhe proporcinalitetit të marrëdhënies së re që mund të krijohet vetëm me një analizë tërësore që mund të na çojë në një vlerësim të drejtë. IV. VLERËSIMI I LIGJSHMËRISË, KUSHTETUTSHMËRISË DHE HARMONIZIMI ME LEGJISLACIONIN NË FUQI Projektligji është mbështetur në nenet 78 dhe 83, pikat 1 e 2, të Kushtetutës. Ky projektligj propozohet edhe në zbatim të precedentëve të tjerë ligjore, si: – Ligji nr.41/2015, “Për përcaktimin e procedurës së veçantë për negociimin dhe lidhjen e kontratës koncesionare/PPP, me objekt ndërtimin, operimin, mirëmbajtjen dhe menaxhimin e Rrugës së Arbrit, ndërmjet shtetit shqiptar dhe shoqërisë “China State Construction Company”. – Ligji nr.77/2016, “Për përcaktimin e procedurës së veçantë për negociimin dhe lidhjen e kontratës ndërmjet shtetit shqiptar dhe kompanisë “Star Bridge Port Developments Limited”, me objekt projektimin, ndërtimin, operimin, mirëmbajtjen dhe menaxhimin e Portit të Karpenit, zonës mbështetëse të portit dhe asaj ekonomike”. 12 – Ligji nr.4/2018, “Për përcaktimin e procedurës së veçantë për negociimin dhe lidhjen e kontratës ndërmjet shtetit shqiptar dhe shoqërive “Cengiz Construction & Kalyon & Kolin Construction”, me objekt projektimin, ndërtimin, operimin, mirëmbajtjen dhe menaxhimin e Aeroportit të Vlorës”. Argumentet mbi vlerësimin e legjislacionin ekzistues për bashkëpunimin me partnerin privat: Në referencë të ligjit për prokurimit publik është konstatuar që ky ligj ka si objekt përcaktimin e proceudrave që duhen respektuar kur shteti do të përdorë fonde publike për të marrë një mall, shërbim ose punë publike. Në bazë të nenin 12, të LPP-së, autoritetet kontraktore kanë përgjegjësi të zbatojnë legjislacionin e prokurimit publik nëse kanë në dispozicion fonde publike, të cilat do t’i përdorin për të marrë një mall, shërbim, ose punë. Në rastin konkret, asnjë prej institucioneve publike të parashikuara për ndjekjen e procesit dhe përfaqësimin e administratës publike në këtë projektligj nuk kanë dhe nuk do të shpenzojnë asnjë lek nga buxheti i shtetit dhe nga fondet publike. Në referencë të ligjit për koncesionet/PPP është konstatuar që legjislacioni i koncesionit/PPP në fuqi parashikon se koncensionet dhe PPP-të mund të jepen për realizimin e punimeve dhe/ose ofrimin e shërbimeve në disa sektorë të posaçëm, të listuar në këtë legjislacion. Në rastet e një procedure për dhënien me koncesion/PPP, pala publike ka detyrimin të paguajë nga fondet publike për një periudhë të caktuar, sa është edhe kohëzgjatja e kontratës koncesionare, me qëllim kompensimin e investitorit për investimin e bërë. Nëse analizohet qëllimi dhe objekti i ligjit, rezulton e qartë se, në kuptim të këtij ligji, PPP-ja konsiston në marrëdhënien që krijohet në kushtet e këmbimit të investimit të privatit me të drejtën e shfrytëzimit të veprës publike të përfituar nga investimi privat, që shteti i jep atij. Në rastin konkret, propozimi nuk konsiston në shfrytëzim të veprës publike (godinës së re të Teatrit Kombëtar) të ngritur me investimin e privatit, pasi kjo vepër do të vazhdojë të jetë totalisht në shfrytëzim të subjektit publik, Teatri Kombëtar. Përsa më lart, rasti konkret nuk bën pjesë në fushën e zbatimit të legjislacionit të koncesioneve/PPP, pasi: a) investitori është pronar i një pjesë të sipërfaqes dhe i një godine, ku do të ndërtohet projekti; b) investitori nuk do të ketë shpërblim monetar, në asnjë vlerë, nga buxheti i shtetit;

13 c) shteti do të bëhet pronar i godinës së Teatrit Kombëtar menjëherë me përfundimin e projektit, pra nuk jemi në kushtet e një kontrate koncesioni/PPP, që zgjat deri në 35 vjet. Nëse do të ishim në kushtet e një procedure koncesionare, investitori do të ishte administrator/operues i godinës së teatrit për një periudhë deri në 35 vjet dhe, përsëri, nuk do të arrihej qëllimi kryesor i shtetit për të përfituar një godinë të re dhe bashkëkohore, në standardet ndërkombëtare, për Teatrin Kombëtar. Përsa më sipër dhe në lexim të përmbajtjes së propozimit (pronari kufitar privat fton pronarin shtet të hyjë në një marrëveshje zhvillimi të pronës në inters të përbashkët) legjislacioni i zbatueshëm në rastin konkret është ai që rregullon administrimin e pronës publike të paluajtshme. Konkretisht, ligji nr.8743, datë 22.2.2001, “Për pronat e paluajtshme të shtetit”, i ndryshuar, përcakton regjimin juridik të llojeve të pronave të paluajtshme të shtetit dhe përgjegjësitë për administrimin e tyre. Ky ligj, në pikën 4, të nenit 3, parashikon se pronat e paluajtshme publike tjetërsohen ose jepen në përdorim sipas mënyrave dhe kufijve të përcaktuar me ligje të veçanta. Gjithashtu, nëse ato nuk i nënshtrohen dispozitave ligjore të posaçme, kanë regjim juridik të barabartë me pronën private dhe i nënshtrohen rregullave të parashikuara në Kodin Civil (neni 4, i ligjit). Neni 11 thekson se administrimi i pronës së paluajtshme nga organet shtetërore ose njësitë e qeverisjes vendore bëhet në përputhje me rregullat e përcaktuara në legjislacionin në fuqi dhe në Kodin Civil.

V. PËRMBLEDHJE SHPJEGUESE E PËRMBAJTJES SË PROJEKTAKTIT

Projektligji, në nenet 1 dhe 2 të tij, përcakton objektin dhe qëllimin e hartimit të tij Ky projektligj ka për objekt përcaktimin e procedurës së veçantë për negociimin dhe lidhjen e kontratës, me objekt realizimin e projektit të zhvillimit të zonës së Teatrit Kombëtar, duke përfshirë projektimin, ndërtimin dhe dorëzimin e godinës së re të Teatrit Kombëtar. Qëllimi i këtij projektligji është realizimi i projektit për zhvillimin e një zone urbane në qytetin e Tiranës dhe ndërtimin e godinës së re të Teatrit Kombëtar me partner privat. Në nenin 3 bëhet përkufizimi i termave të përdorur në këtë projekligj, duke iu dhënë shpjegimet përkatëse dhe duke shmangur, kështu, keqinterpretimet ligjore që mund të lindin gjatë zbatimit të këtij akti. 14 Në nenin 4 parashikohet prona shtetërore, e cila do të vendoset në dispozicion të zhvillimit të këtij projekti urban, që ka si qëllim kryesor ndërtimin e Teatrit të ri Kombëtar, të një godine bashkëkohore dhe moderne. Në nenin 5 parashikohet ngritja e një komisioni për negociimin e kushteve të kontratës me partnerin privat, i cili do të kryesohet nga një përfaqësues i caktuar nga Bashkia Tiranë dhe në përbërje do të këtë përfaqësues nga: a) Ministria e Drejtësisë; b) Ministria e Financave dhe Ekonomisë; c) Ministria e Infrastrukturës dhe Energjisë; d) Ministria e Kulturës; e) Avokatura e Shtetit. Në nenin 6 të projektligjit janë parashikuar kompetencat e komisionit të negocimit, si më poshtë: a) Vlerësimi i shprehjes së interesit nga partneri privat për zhvillimin e një zone urbane në qytetin e Tiranës dhe ndërtimin e godinës së re të Teatrit Kombëtar; b) Negociimi me partnerin privat, shoqërinë “Fusha”, sh.p.k., të propozimit të paraqitur prej tyre dhe hartimi i kushteve të kontratës, shoqëruar edhe me relacionin përmbyllës të negociatave, në zbatim të realizimit të parashikimeve të bëra në nenin 2, të këtij ligji; c) Hartimi dhe administrimi i të gjitha procesverbaleve dhe dokumenteve të procedurës si dhe çdo dokumenti tjetër, që lidhet me procedurën e përcaktimit dhe negociimin e kushteve të kontratës, përfshirë edhe procesverbalet e mbledhjeve, kur është rasti; ç) Realizimi i korrespondencave me institucionet e tjera, në vijim të negociatave, me qëllim marrjen e vlerësimit teknik për projektin. Në nenin 7 është parashikuar procedura e negociimit për lidhjen e kontratës me partnerin privat, e cila është parashikuar të përfundojë jo më vonë se 30 (tridhjetë) ditë nga data e hyrjes në fuqi të VKM-së për krijimin e komisionit. Po ashtu, është parashikuar që komisioni i negociimit të kontratës mund të asistohet për marrjen e ekspertizave të specializuara nga një konsulent, i përzgjedhur sipas një procedure të veçantë, të përshpejtuar, nga ana e Bashkisë së Tiranës që miratohet me vendim të Këshillit të Ministrave, së bashku me ngritjen së komisionit të negociimit. Komisionit i është ngarkuar detyra të studiojë dhe vlerësojë propozimin për zhvillimin e projektit, i cili duhet të përmbajë, minimalisht, dokumentacionin e mëposhtëm:

15 a) Analizën teknike, e cila duhet të përmbajë sfondin e projektit; konceptin e projektit; vendndodhjen; sipërfaqen totale publike dhe private të zbatimit të projektit; studimet topografike dhe gjeologjike; përshkrimin konstruktiv, funksional e teknik të projektit; standardet teknike; periudhën e vlerësuar të ndërtimit të teatrit; b) Analizën ekonomike dhe financiare, e cila duhet të përmbajë kostot e projektit; c) Çdo dokumentacion tjetër që do t’i shërbejë për kryerjen e negociatave. Në rastin e një procedure të suksesshme për negociimin dhe nënshkrimin e kontratës me partnerin privat, komisioni i negociimit do të vendosë si kusht në kontratë edhe detyrimin e partnerit privat për të paguar vlerën përkatëse, të paguar nga pronari-shtet, Bashkia e Tiranës, në rastin e parashikuar në pikën 3, të këtij neni, dhe/ose të kryerjes së ekspertizave të ndryshme, nëpërmjet ekspertëve privatë të fushave përkatëse. Në nenin 8 është parashikuar përmbajtja e kontratës, e cila duhet të burojë nga Kodi Civil dhe duhet të përmbajë të gjitha elementet e nevojshme për termat, si më poshtë: a) Përkufizime, interpretime, natyrën dhe objektin e punëve që duhet të kryhen, cilësinë e punimeve për ndërtimin e godinës së re të Teatrit Kombëtar; b) Afatet dhe kohëzgjatjen e kontratës në lidhje me fillimin dhe përfundimin e punimeve për godinën e re të Teatrit Kombëtar;

c) Teatri do të jetë i plotë dhe funksional në ditën e dorëzimit, sipas afatit të përcaktuar, ku do të përfshihen ndërtimi i objektit, mobilimi i brendshëm, instalimet teknologjike të skenave, instalimet audio/video si dhe të çdo elementi tjetër të nevojshëm për një teatër bashkëkohor dhe modern; ç) Pronësinë e aseteve, përcaktimin e sipërfaqeve përkatëse shtet, që do të vendosen në dispozicion të partnerit privat, duke marrë shteti përsipër garantimin e aksesit në zonë dhe/ose servitutet e kalimit sipas projektit (që garantojnë hapësirat funksionale të projektit, rrugët e kalimit dhe aksesin publik), lehtësitë dhe kushtet e tjera për t’u plotësuar nga shteti, në shkëmbim të përfitimit të godinës së re të Teatrit Kombëtar dhe sipërfaqeve ndërtimore që mund të përfitojë Bashkia e Tiranës;

d) Të drejtat dhe detyrimet e institucioneve shtetërore përgjegjëse për garantimin e së drejtës së pronësisë mbi pronat shtetërore, të vendosura në dispozicion për zhvillimin e projektit deri në përfundimin e tij, duke garantuar të drejta të plota të pronësisë dhe marrjen përsipër përballjen me çdo pretendim nga të tretët, pa ndikuar në ecurinë e projektit, lirimin e aseteve nga përdoruesit e të sheshit të ndërtimit nga objektet publike;

dh) Të drejtat dhe detyrimet e partnerit privat, shoqërisë “Fusha”, sh.p.k., në zhvillimin e projektit; 16 e) Paraqitjen e një pasqyre financiare, që pasqyron garancinë ekonomike të partnerit privat dhe/ose çdo dokument tjetër provues nga pala financuese, nëse ka, për garantimin e zhvillimit të projektit;

ë) Sigurimin e kontratës për ndërtimin e Teatrit të ri Kombëtar, të depozituar në një bankë të nivelit të dytë nga ana e partnerit privat ose nga një kompani sigurimi, që operon në Shqipëri, përpara përmbylljes së negociatave dhe pasqyrimin e kësaj të dhëne në relacionin përmbyllës; f) Dispozitat përfundimtare, lidhur me sanksionet kundrejt palëve, në rast të mospërmbushjes së detyrimeve të marra përsipër në kontratë dhe të përcaktimeve të këtij ligji; g) Standardet artistike, që duhet të ketë teatri; gj) Të drejtat e institucioneve përgjegjëse, pjesë e komisionit, për të ndjekur dhe monitoruar procesin e ndërtimit të godinës së re të Teatrit Kombëtar dhe cilësinë e shërbimeve, që duhen përmbushur nga partneri privat; h) Principet komerciale, financiare dhe ligjore;

i) Çdo kufizim ose kusht të zbatueshëm për transferimin e të drejtave dhe detyrimeve të partnerit privat, sipas kontratës; j) Përkufizimin dhe pasojën e forcës madhore, ndryshimin në ligj dhe ndryshimet e tjera, duke përfshirë çdo të drejtë të palëve për të kërkuar kompensimin ose rishikimin e kontratës; k) Kushtet dhe procedurat për ndryshimin dhe/ose përfundimin e kontratës, të drejtat dhe detyrimet e palëve, me kalimin e afatit apo përfundimin e kontratës; l) Ligjin e zbatueshëm dhe mekanizmat për zgjidhjen e mosmarrëveshjeve, që mund të lindin ndërmjet institucionit përgjegjës dhe partnerit privat; ll) Kushtin që, mbi tokë, godina e re e Teatrit Kombëtar, është një godinë më vete, pa asnjë ndërtim tjetër, përveç pjesëve ndihmëse të saj, dhe se i gjithë investimi do të përballohet nga partneri privat, sipas parimit me “çelësa në dorë”; m) Procedurat për dorëzimin nga ana e partnerit privat dhe të marrjes në dorëzim nga institucioni përgjegjës i godinës së re të Teatrit Kombëtar; n) Kushtin që partneri privat të fillojë, fillimisht apo paralelisht, godinën e Teatrit Kombëtar gjatë zhvillimit të projektit në zonën urbane; nj) Procedurat për dorëzimin, nga ana e partnerit privat, dhe të marrjes në dorëzim nga Bashkia e Tiranës të sipërfaqeve takuese ndërtimore; o) Çdo dispozitë tjetër, bazuar në legjislacionin në fuqi për lidhjen e kontratave; p) Hyrjen në fuqi të kontratës, pas miratimit nga Kuvendi i Republikës së Shqipërisë. Në nenin 9 të projektligjit përcaktohet se nënshkrimi i kontratës nga kryetari i Bashkisë Tiranë ose personi i autorizuar prej tij bëhet brenda afatit kohor prej 10 ditësh, nga data e marrjes së projektkontratës dhe relacionit përmbyllës të negociatave. Po kështu, kryetari i Bashkisë Tiranë mund t’i kërkojë komisionit të 17 negociimit të kontratës rishikimin e projektkontratës. Ky komision duhet të rinegociojë dhe t’ia paraqesë për nënshkrim kontratën kryetarit të Bashkisë, të shoqëruar me relacionin përmbyllës të negociatave, brenda afatit kohor prej 30 ditësh, duke filluar nga data e kthimit. Ndërsa, në nenin 10, parashikohet se pas nënshkrimit të kontratës nga kryetari i Bashkisë Tiranë ose personi i autorizuar prej tij, kontrata,së bashku me relacionin përmbyllës të negociatave, i dërgohet Ministrisë së Kulturës dhe Ministrisë së Financave dhe Ekonomisë, me qëllim ndjekjen e procedurave ligjore për miratimin e kontratës nga Kuvendi i Republikës së Shqipërisë. Data e hyrjes në fuqi e kontratës do të jetë data e hyrjes në fuqi të ligjit, pas miratimit nga Kuvendi i Republikës së Shqipërisë. Në nenin 11 ngarkohet Këshilli i Ministrave për nxjerrjen e akteve nënligjore në mbështetje të neneve 5, pika 1, dhe 7, pika 3, të këtij ligji, jo më vonë se 45 ditë nga hyrja në fuqi e tij. Në nenin 12 parashikohet hyrja në fuqi, 15 ditë pas botimit në “Fletoren zyrtare”.

VII.INSTITUCIONET DHE ORGANET QË NGARKOHEN PËR ZBATIMIN E AKTIT

Ministria e Drejtësisë; Ministria e Financave dhe Ekonomisë; Ministria e Infrastrukturës dhe Energjisë; Ministria e Kulturës; Avokatura e Shtetit; Bashkia Tiranë.

VIII.PERSONAT DHE INSTITUCIONET QË KANË KONTRIBUAR NË HARTIMIN E PROJEKTLIGJIT

Ky projektligj është hartuar nga strukturat e Ministrisë së Kulturës dhe të Ministrisë së Financave dhe Ekonomisë.

IX. RAPORTI I VLERËSIMIT TË ARDHURAVE DHE SHPENZIMEVE BUXHETORE Projektligji parashikon financim tërësisht me fonde private të godinës së re të Teatrit Kombëtar dhe që godina t’i dhurohet shtetit shqiptar. Vlera e pronës shtetërore, përfshirë edhe godinat të angazhuara nga ana e shteti shqiptar, është 18 rreth 6 milionë euro, ndërsa vlera e godinës së Teatrit Kombëtar, që do të përfitohet, është rreth 30 milionë euro.

KËSHILLI I MINISTRAVE